Chu Nguyễn
Cuối năm 2017, cái chết của vợ chồng nhà tỷ phú Barry và Honey Sherman đã gây ra nỗi bàng hoàng cho cộng đồng Canada, nhất là dân chúng trong vùng Ontario.
Barry Sherman là một nhân vật nổi danh về nhiều mặt. Ông là nhà sáng lập và điều hành công ty dược thuộc loại lớn nhất Bắc Mỹ, công ty Apotex có tới hàng ngàn nhân viên, sản xuất hơn 300 thứ thuốc bán trên khắp thế giới. Ông cũng là một trong những người giàu có nhất Canada với tài sản trên dưới 4 tỷ Mỹ kim. Không phải chỉ có tiền tài và danh vọng, vợ chồng Sherman còn là trí thức (ông tốt nghiệp đại học Toronto và học viện MIT), góp công sức cho ngành y dược, thích hoạt động xã hội và là nhà hảo tâm góp bạc triệu cho công tác từ thiện.
Tiền tài, danh vọng (mới đây còn được trao tặng Huân chương cao quý của Canada- Order of Canada), con cái đông đúc, một trai ba gái, bỗng nhiên từ giã cõi đời trong hoàn cảnh có nhiều nghi vấn khiến nhiều người ngạc nhiên và không ít người tiếc thương và nhỏ lệ.
Cái chết của Barry Sherman và Honey Sherman
Thi thể của Barry Sherman, 75 và Honey Sherman, 70 vào ngày 15 tháng 12, 2017 được phát giác tại biệt thự số 50 Old Colony Rd, vùng North York.
Như thông tin ban đầu của cảnh sát thì vợ chồng nhà tỷ phú đã chết vì bị thắt cổ (ligature neck compression.) Cũng theo nguồn tin chính thức thì một nhân viên địa ốc, ngưởi được giao cho bán căn nhà ở 50 Old Colony với giá 6.9 triệu Gia kim vì không liên lạc được với ông bà Sherman nên vào trưa ngày thứ sáu, mở cửa vào nhà và tìm thấy thi thể chủ nhà ở vị trí ngồi và treo cổ sau hồ tắm bên trong nhà..
Chết bị thắt cổ nảy sinh nhiều giả thuyết. Giả thuyết thứ nhất là một trong hai người quá cố đã thắt cổ bạn đời, sau đó tự treo cổ mình. Nói cách khác, đây là một vụ “giết người rồi tự sát”. Giả thuyết thứ hai là có ai đó dùng dây siết cổ họ cho tới chết. Như thế có thể đây là một vụ sát nhân!
Cảnh sát không tỉm thấy dấu vết có kẻ ở bên ngoài lọt vào như cửa bị phá, kính bị đập, kẻ thiệt mạng không có dấu vết kháng cự bạo lực, nên đưa ra giả thuyết đây là một vụ “sát nhân và tự sát.” Có nghĩa là có thể tỷ phú Sherman trước khi tự sát đã giết phu nhân rồi mới tìm cái chết.
Giả thuyết này bị nhiều ngưởi phản đối kể cả thân nhân lẫn bằng hữu người quá cố. Lý do? Ông bà Sherman có nhiều lý do lạc quan với cuộc sống, sao bỗng nhiên bỏ lại cơ nghiệp ở tuổi chưa hẳn đã già? Hơn nữa, họ là người bào chế dược phẩm thì thiếu gì cách kết liễu cõi đời êm ả hơn, chẳng hạn có thể dùng thuốc để từ giã cõi đời, sao lại dùng sợi dây thắt cổ, một cách chết ghê gớm như thế? Hơn nữa, có ai muốn bán căn nhà của mình giá cao lại chọn ngay nơi ở làm nơi tự tử?
Các chuyên viên hình sự và pháp y đều cho rằng treo cổ thường là hành vi tự sát nhưng siết cổ bằng dây cho nghẹt thở có thể ngờ là vụ sát nhân. Nhưng hiện cảnh sát chưa công bố biên bản xét nghiệm tử thi để cho biết dây siết cổ vợ chồng tỷ phú ra sao, loại nào, người chết có hay không ý đồ tự sát…? Mà trong kết quả xét nghiệm chỉ nói đại khái vợ chồng tỷ phú chết vì bị dây siết cổ hay đã tử vong vì treo cổ (couple died from ligature neck compression, or hanging or strangulation with a ligature.) Nhưng do ai, do đâu thì không có câu trả lời, hoặc thân thể có thể bị gây tê hay mê dược hay không thì không rõ?
Một chuyên viên bệnh lý hình sự (forensic pathology) là Christopher Milroy của bệnh viện Ottawa nhận xét: “Treo cổ thường là tự sát. Thắt cổ thường thấy trong các vụ giết người, nhưng cũng có thể thấy trong một số trường hợp tử vong khác.”
Dư luận về cái chết của ông Sherman trở nên sôi nổi do nhiều nguyên nhân.
Barry Sherman được đời nhớ tới là nhà hảo tâm với việc đóng góp cho công ích nhưng cũng nổi tiếng là nhà lãnh đạo xí nghiệp khôn ngoan, cứng rắn và thành công trong tranh tụng. Dưới quyền ông, đại công ty Apotex đã thực hiện hàng trăm vụ kiện tụng với đối thủ và với khoa học gia bất đồng ý kiến.
Vụ kiện nổi tiếng nhất là với bác sĩ Nancy Olivieri. Olivieri là nhà nhà khoa học nữ hàng đầu của Canada và được coi là tấm gương tiền phong trong việc bảo vệ lợi ích của bệnh nhân hơn là ích lợi của công ty Apotex, nguồn tài trợ cho việc nghiên cứu của bà.
Câu chuyện bắt đầu khi Olivieri, chuyên viên nghiên cứu về máu tại bệnh viện SickKids, nêu vấn đề thuốc deferiprone trị chứng thalassemia (một triệu chứng thiếu máu bẩm sinh, còn gọi là thiếu máu dạng Cooley- Cooley’s anemia) có thể tác hại tới gan bệnh nhân dùng thuốc. Quan tâm này gây tổn hại cho Apotex nên vụ kiện bùng lên và chỉ được dàn xếp êm chuyện vào 2014. Nhưng dư luận khoa học Canada vẫn cho rằng Apotex “cả vú lấp miệng em,” đã dùng tài lực để bác bỏ
ý kiến bất lợi cho công ty như giáo sư Arthur Schafer của Đại học Manitoba nhận xét: “vụ tranh tụng với Olivieri theo tôi là vụ tai tiếng ghê gớm nhất về đạo đức y học trong lịch sử Canada khi quyền lợi của công ty dược phẩm đã lấn át được nghiên cứu vô tư, khách quan của các nhà khoa học về hiệu năng của thuốc do công ty sản xuất và mức an toàn cho bệnh nhân dùng thuốc.”
Những vụ kiện để bảo vệ quyền lợi của Apotex diễn ra khá nhiều khi công ty trở thành đại công ty, áp dụng đúng biện pháp “thương trường như chiến trường” đã tạo cho tỷ phú Sherman không ít đối thủ hay kẻ thù. Nhất là do chính sách sản xuất thuốc giá thành thấp, hơn 300 mặt hàng, không cần nhãn hiệu, (to sell cheaper no-name options) đã khiến nhiều công ty đối thủ lao đao về việc cạnh tranh tìm chỗ đứng dưới bóng mặt trời.
Trở lại ngày đầu lập nghiệp, Tỷ phú Sherman cũng có không ít kẻ ghét khi ông giũ bỏ công ty cũ Louis Winter và thành lập công ty mới. Sherman sau khi tốt nghiệp đại học Toronto và MIT đã làm cho công ty dược có tên là Empire Laboratories Ltd của người cậu là Louis Winter. Cụ ông Louis qua đời vào năm 1965, con cái còn nhỏ nên Sherman mua lại công ty vào năm 1967. Sau một thời gian làm ăn khấm khá, Sherman bán lại công ty và thành lập Apotex vào 1974 và biến nó thành một đại công ty có chi nhánh ở hàng chục quốc gia toàn cầu. Nhưng, cây cao thì gió lớn, Sherman bị con cháu của Louis Winter đưa ra tòa đòi chia quyền lợi. Vụ kiện chưa đi đến đâu thì tỷ phú qua đời.
Về mặt tín ngưỡng, Barry Sherman tuy gốc Do thái nhưng không phải là tín đồ thuần thành mà lại tỏ ra là người có khuynh hướng tự do, vô thần dù trong cuộc đời đã đóng góp tới 50 triệu Gia kim cho tổ chức United Jewish Appeal.
Ông đang dự định xuất bản một hồi ký viết về tư duy của mình có nhan đề là “Legacy of Thoughts” và đưa ra quan điểm hạnh phúc, rằng tiền tài thế lực mang lại cơ hội cho nhân sinh (Power and wealth bring no obligation…but they do bring opportunity.) Như thế kẻ bảo thủ về tín ngưỡng khó lòng thỏa hiệp với ông về tư tưởng.
Ngoài ra, ông cũng là người tài trợ cho đảng Tự do của Justin Trudeau và đã bị khiếu nại về vi phạm luật vận động hành lang (lobbyist) cho đảng này trong một cuộc tuyển cử trước đây
Nói tóm lại, Barry Sherman có khá nhiều đối thủ từ thương mại, tư tưởng, chính kiến đến tài chính… và cái chết gây nghi vấn của ông nếu cho rằng chỉ là một cuộc “tự sát và sát nhân” đã không làm hài lòng nhiều người, thân thích của người quá cố cũng bè bạn của ông.
Người phản đối giả thuyết trên cho biết, có những dấu hiệu vợ chồng Barry và Honey Sherman không phài là kẻ chán đời. Họ còn là những người tráng kiện dù ở tuổi 70.
Họ đang có kế hoạch bán ngôi nhà ở 50 Old Colony với giá treo bảng là gần bảy triệu Gia kim (trong khi họ mua căn nhà này vào 1985 với giá trên dưới 400 ngàn Gia kim). Cả hai lại nhận tin mừng từ con cháu, kẻ sắp làm đám cưới, kẻ có có con. Trong tương lai gần họ lại hẹn hò bè bạn hội ngộ ở Florida. Như thế ai tin được giả thuyết cái chết của họ là “murder-suicide” nên thuyết này bị nhiều ngươi phản đối.
Nhưng có người lại cho rằng rất có thể vì một nguyên nhân nào đó khiến ông Sherman chán đời và ra tay trong lúc vụng tính nên giết vợ và tự sát. Nên biết ông Sherman không phải chỉ là nhà tỷ phú, một tổng giám đốc điều hành xuất sắc, nhưng còn là một người có cuộc sống nội tâm, nội hướng nên biết đâu sau khi công thành danh toại mà không tìm được ý nghĩa của cuộc sống nên đã quyết định chia tay với cuộc vui trần thế tầm thường?
Dư luận cũng đồng tình, hãy để yên cho người quá cố nhắm mắt, tang lễ cử hành như dự định với hàng ngàn vòng hoa, gần 7 ngàn người dự lễ, và trăm lời phúng điếu cùng sự hiện diện của các nhân vật tai to mặt lớn trong chính trường Canada và Ontario như thủ tướng Justin Trudeau, thủ hiến Kathleen Wynne và thị trưởng John Tory…
Trong khi ấy cảnh sát tiếp tục mở cuộc điểu tra và chuyên viên khoa học hình sự vào cuộc tìm tất cả những nơi trong ngoài hiện trường vụ án để tìm dấu vết giải nghi, kể cả trên mái nhà và cống rãnh gần 50 Old Colony Road.
Về phía thân thích, không bằng lòng với giả thuyết cái chết của vợ chồng tỷ phú là một vụ tự sát nên đã nhờ một luật sư danh tiếng ở Toronto là Brian Greenspan mở cuộc điều tra độc lập về cái chết của hai thân nhân quá cố
Có bao giờ không thể vén nổi màn bí mật về cái chết của vợ chồng ông Sherman hay không? Rất có thể sau “dấu than” và “dấu hỏi” ngừng lại mãi mãi cho tới đời quên lãng mệnh vận hẩm hiu của ông bà chủ Apotex vào cuối đời!
Đây không phải là chuyện bất thường, để rồi cho rằng cảnh sát làm việc không hữu hiệu mà trong dĩ vãng đã từng có nhiều vụ tương tự. Chẳng hạn cuối năm 2016, một vụ nổ ở Mississauga thiêu ủy gần chục căn nhà và khiến hai người tử vong là Rober Nadler và Diane Page. Hiện nhà điều tra chưa dứt khoát xác định đó là vụ “tự sát và sát nhân” hay chỉ là một tai nạn?
Mới đây, tháng 6, 2017, còn có vụ Cameron Bailie ở Oshawa, vào tháng 1 được báo là mất tích và sau đó vài tháng tìm được xác người mất tích ở Hồ Ontario. Sau xét nghiệm tử thi, vụ này xếp vào loại khó giải thích nguyên nhân tử vong (unexplained) nên câu hỏi còn đó, Bailie bị đẩy xuống hồ hay bất cẩn té xuống nước còn là dấu hỏi không lời giải đáp!
Chu Nguyễn