Putin chính thức tấn công Ukraine – Một ngày buồn. Một ngày đáng nhớ, không chỉ đối với lịch sử nhân loại cận đại mà còn đối với dân Ukraine, dân Nga, và cả thế giới.
Hiển nhiên hiệu ứng domino effect sẽ xảy ra. Một chuỗi những sự kiện chính trị nóng bỏng sẽ kéo theo. Không chỉ có bom đạn vô tình. Không chỉ có đổ nát. Nhà cửa tan tành, nước mất nhà tan, song nó còn là một vết nhơ, một tiền lệ, một bước nhảy lùi về quá khứ khi hình ảnh một nước lớn thôn tính một nước láng giềng nhỏ bé, yêu hòa bình, coi trọng những giá trị dân chủ. Và người ta không chỉ sốc mà còn cảm thương cho bao người dân vô tội.
Tại sao?
Vì ai?
Thế giới, đặc biệt khối EU, NATO và Mỹ đã làm được gì để ngăn chặn ngòi nổ chiến tranh lần này. Liệu Nga có khơi mào cuộc chiến lần này tạo ra Thế chiến III – Hiểu theo định nghĩa (trong cùng một thời điểm) một số nước đồng minh khiêu chiến và hành tinh xanh sẽ nổ ra những điểm nóng, mưa bom bão đạn và hàng loạt mạng người bị cướp.
Ôi. Nhân loại ơi, 24/02/2022 là một ngày rất đẹp. Toàn số chẵn cả. Lẽ ra những con số đẹp ấy chỉ dành cho một ngày đáng yêu mới phải. Bầu trời sẽ trong xanh. Chậu cúc trong nhà sẽ vàng hực gam màu ấm nóng. Trên cành khô ngoài kia chỉ có tiếng họa mi lảnh lót. Chảo nóng chiên món trứng ốp-la. Ổ bánh mì nướng vàng. Tách trà ấm rót ra pha sữa và mứt dâu tây. Cuộc sống lẽ ra phải hiền hòa như một bữa ăn sáng như thế mới phải. Covid-19 từng gây bao phiền hà điêu đứng cho nhân loại rồi. TV lẽ ra chỉ phát những bản tin phấn chấn, những chương trình nhẹ nhàng (thay vì những thước phim thời sự nặng nề âm khí, chết chóc, đổ nát).
Gõ vào mạng… Định kiếm xem cụm từ khóa có liên quan đến Nga… chưa kịp gõ hết cụm từ đã thấy ngay hai chữ “Russian invasion” nhảy bổ ra. Đường link đầu tiên của Wikipedia xuất hiện chỉ trong tích tắc về sự kiện này (nguyên văn): On 24 February 2022, Russia launched a large-scale invasion of Ukraine, its neighbour to the southwest, marking a major escalation of the Russo-Ukrainian War that had been ongoing since 2014. Vỏn vẹn với 30 chữ như thế, lịch sử nhân loại đã lật qua một trang mới, đau thương và bẽ bàng. Dân Ukraine đã làm gì nên tội. Chẳng lẽ quyền tự do chọn lựa đi theo định hướng dân chủ (lại) trở thành cái gai trong mắt Điện Kremlin và Putin đã có lý do chính đáng để tấn công Ukraine.
Chưa một lần ghé thăm Thủ đô Kyiv. Chưa một lần ăn món nào của người Ukraine nấu. Chưa một lần coi bộ phim nào do họ sản xuất, trước giờ chỉ nghe nói về họ khi Nga tấn công Ukraine chiếm Crimea năm 2014. Nay nghe tin Nga tấn công Ukraine qua ba ngả: Đường bộ, đường thủy, và đường hàng không, tự nhiên lòng càng se thắt lại. Chợt nhớ Việt Nam cũng đã từng lâm cảnh loạn lạc chiến tranh tương tự, cũng máu đổ, cũng thịt nát xương tan, cũng bồng bế gồng gánh chạy giặc. Chao ôi. Non một phần tư của Thế kỷ 21 đã trôi qua chứ đâu ít. Vậy mà chiến tranh xâm lược vẫn diễn ra. Chẳng thể hiểu nổi. Không lẽ con người văn minh như thế vẫn chưa đủ nhận thức chiến tranh hủy diệt không phải phương án ổn thỏa khôn ngoan trong việc giải quyết những tranh chấp hiềm khích.
Gõ vào youtube, hiếu kỳ, bởi muốn tìm hiểu thêm văn hóa Ukraine. Bắt đầu từ âm nhạc của họ. Chao ôi. Bài hát đầu tiên Ukraine – One Love, rất đỗi nhẹ nhàng, rất đỗi dễ thương. Một mối tình đẹp của đôi nam nữ. Chàng không phải là người điển trai tuấn tú nhất. Cô gái càng không phải một kiều nữ khuynh thành. Họ hiền hòa. Cảnh trí của ca khúc êm ả. Bóng những mái nhà lợp tôn san sát. Tòa tháp cao với quốc kỳ phất phới bay trong gió. Cây đàn dương cầm đặt giữa phố khách vãng lai có thể ngồi xuống đệm một khúc ngọt ngào. Hồ nước trong xanh với chiếc thuyền con có bàn đạp để khách thư giãn trên mặt hồ. Nụ hôn của hai người họ khát khao cháy bỏng. Đồi và núi. Mênh mông dàn trải những chùm lau, xòe bông trắng xốp như lông cừu. Giọng tiếng Anh nặng âm hưởng Đông Âu đưa người nghe vào một thế giới thanh bình nơi yêu thương và những điều đơn giản trở nên thuần khiết nhất.
Bị cuốn hút nên nghe tiếp. Một ca khúc có tên (tiếng Ukraine) Рідна мати моя – hiếu kỳ nghĩa tiếng Việt tên bài hát bèn gõ vào Google Translate, hóa ra tiếng Việt có nghĩa Người Mẹ Thân Yêu Của Tôi. Cô gái thể hiện ca khúc có mái tóc dài vàng óng. Tên cô là Katia. Cô gảy guitar thùng. Cô mặc váy trắng, kín đáo, pha chút họa tiết thiết kế màu xanh da trời thật gợi cảm. Cô ngồi trên thân cây đổ ngang như ngồi trên võng. Ngón đàn dịu dàng mượt mà. Chiếc vòng màu cánh gián đeo trên tay kiêu sa. Giọng hát của cô mềm mại, ca khúc ngọt ngào hiền hòa đưa người nghe vào cõi yên bình thanh tịnh nơi thông điệp bao la của tình mẫu tử được ca ngợi bằng những cảm xúc lắng sâu chân thành nhất. Dưới phần nhận xét của người nghe toàn lời khen, có người còn bảo không hiểu nghĩa nhưng vẫn cảm nhận được tình cảm và thông điệp của bài hát.
Càng muốn nghe hơn nữa. Ca khúc thứ 3 có tên Белые розы (tiếng Ukraine), phiên âm Latin Belye rozy, nghĩa tiếng Việt: Những Bông Hoa Hồng Trắng. Nam ca sĩ tên Kraina – Nhạc cụ đơn giản, tiết tấu nhanh, giọng hát trầm ấm, ca khúc Những Bông Hoa Hồng Trắng nhanh chóng chiếm tình cảm người nghe bởi nhịp điệu và chất giọng của người thể hiện. Phần nhận xét toàn là tiếng Ukraine, trong đó có một comment (nguyên văn tiếng Ukraine) Молодцы!!!!!!!!!!!!! – (Tiếng Việt: Làm tốt lắm!) Ca khúc được tải lên Youtube hồi tháng 09 năm 2013 nay đã có đến 9.081.120 views.
Qua âm nhạc bỗng thấy gần gũi với con người Ukraine hơn. Chợt chạnh lòng những giây phút thanh bình yên ả này đối với họ những ngày sắp tới sẽ ra sao? Không ai dám nói chắc điều gì cả. Bỗng thấy thương họ quá. Yêu hòa bình, yêu quê hương đất nước, họ muốn có một cuộc sống tốt đẹp cho bản thân và con cháu sau này. Họ muốn đoạn tuyệt với nỗi ám ảnh kinh hoàng để lại từ thời Liên Xô cũ; nhưng xem ra khát khao rất đỗi chính đáng ấy của họ bỗng trở thành một cái gai trong mắt Putin phải nhổ bỏ ngay lập tức.
Tìm hiểu thêm về đất nước Ukraine, gõ vào Google, vẫn là thông tin của Wikipedia, vỏn vẹn trong hai câu văn ngắn đất nước Ukraine hiện ra (nguyên văn): Ukraine is a country in Eastern Europe. It is the second-largest country by area in Europe after Russia, which it borders to the east and north-east. Hóa ra dân Ukraine không đông nhưng tại Châu Âu xét về diện tích Ukraine chỉ thua mỗi Nga. Hèn gì mất Ukraine đối với Putin là mất một phần lớn đất đai giàu tài nguyên thiên nhiên, làm sao Putin có thể chấp nhận.
Lân la tìm kiếm thêm, dân số Ukraine năm 2020 là 44.13 triệu, so với Ba Lan là 37.95 triệu, Đức là 83.24 triệu, Mỹ là 329.5 triệu, và Việt Nam là 97.34 triệu. Cùng thời điểm, dân số Nga lúc đó là 144.1 triệu. Rõ ràng Nga với lượng người đông hơn Ukraine những cả trăm triệu, cộng thêm những trang bị võ khí tối tân hiện đại, lại đang hồi hăng tiết, xem ra dã tâm của Putin trong nỗ lực bành trướng thôn tính Ukraine đối với Kyiv lần này có vẻ lành ít dữ nhiều.
Thực ra không phải Nga tấn công Ukraine ngày 24/02/2022. Trên thực tế Nga đã tấn công Ukraine và chiếm Crimea của Ukraine hồi năm 2014. Trong khoảng thời gian từ 20/2 đến 26/3 năm đó thế giới đã biết chuyện Nga ỷ mạnh hiếp yếu chiếm Crimea – một bán đảo hiền lành với những người dân thật thà chất phác của Ukraine. Tất nhiên Crimea tập trung nhiều thành phần thân Nga, nên chuyện Nga cả vú lấp miệng em nuốt trửng Crimea trong một khoảng thời gian ngắn là chuyện đương nhiên. Chỉ khổ cho người dân ở đây, đang sống yên lành thoải mái bởi dẫu sao kinh tế Ukraine vẫn khá hơn kinh tế Nga; chỉ vì bị Kremlin thôn tính (dù được đãi ngộ tốt hơn dân Nga rất nhiều do Kremlin cố tình thực hiện các chính sách ưu đãi an dân) mà dân Crimea bỗng lâm cảnh khó khăn túng thiếu hơn nhiều.
Không riêng gì Crimea, phe thân Nga rải rác tại Ukraine khá đông. Tư tưởng một khi bị tẩy não quá nặng, cộng thêm chút lợi lộc trong quá khứ là mầm mống căn bệnh khát khao hoài cổ của những nhóm li khai. Số này không nhiều nhưng đủ để Nga nuôi hy vọng một ngày đẹp trời nào đó nhờ họ (mà) Khối Liên Xô cũ sẽ được vực lại.
Trước khi tấn công Ukraine lần này, Nga từng có nhiều hành vi leo thang chiến tranh tuy nhiên vẫn không dám quá lộ liễu. Dẫu sao vuốt mặt cũng phải nể mũi thế giới! Họ từng gởi quân đến biên giới rồi bảo là tập trận. Rồi quân không thu về song được điều thêm đông hơn, tản ra nhiều mũi nhắm vào lãnh thổ Ukraine. Rồi Nga bảo mình gởi quân hòa bình đến yểm trợ các khu vực li khai thân Nga của Ukraine là Donetsk và Luhansk. Trước đó Nga ngụy tạo nhiều đoạn phim tố cáo Ukraine có những hành vi khiêu khích để Nga có cơ hội danh chính ngôn thuận thôn tính Ukraine. Hóa ra dã tâm của Putin đã có từ lâu, vấn đề chỉ là tại sao Putin không thừa cơ thắng trận như chẻ tre đánh thốc vào Kyiv năm 2014?
Thực ra tình thế lúc đó chưa thuận tiện lắm. Chiếm Crimea giữa thanh thiên bạch nhật đã là hành vi coi trời bằng vung. Putin chỉ làm thế để nắn gân thế giới thôi. Lại thêm dạo đó tháng 09 năm 2014, tin mật báo cho biết tại Mỹ có tỷ phú họ Trump đứng ra tranh cử. Mà họ Trump này, theo tìm hiểu của Putin là kẻ thích làm chuyện ngược đời, khi vận động tranh cử Trump bảo thẳng sẽ vạch mặt NATO, tố cáo NATO rặt những kẻ nhỏ mọn, không chịu đóng góp, tóm lại nếu họ Trump đắc cử hẳn NATO sẽ suy yếu vì Mỹ là ông anh cả bơm tiền cho NATO nhiều nhất. Thế là Putin tạm gác chuyện thôn tính toàn bộ Ukraine lại (bởi theo tính toán của Putin chiếm Ukraine chẳng khó, thậm chí dễ như ăn ớt!) Thế là Putin tập trung vào mặt trận tin tặc, khuấy nhiễu và lũng đoạn mùa phiếu 2016 với hy vọng nếu Trump thắng cử cục diện NATO sẽ thay đổi, Putin không tốn một hòn tên.
Đã thế, Trump nhiều lần nức nở khen Putin và coi Putin là người hùng. Có lần Trump còn hý hửng nghĩ Putin tham dự một giải hoa hậu do Trump làm chủ tổ chức tại Nga (thông qua sự cò mồi của nhà tỷ phú Nga là Aras Agalarov cùng cậu quý tử Emin Agalarov, một ca sĩ nhạc pop) nhưng Putin đã hủy bỏ lời mời đặc biệt của Trump vào phút chót. Sau đó một nhân viên PR của Emin Agalarov đã liên lạc với con trai của Trump (Donald Trump Jr.) môi giới cho con trai Trump gặp một luật sư Nga theo lời đồn đang nắm giữ trong tay nhiều hồ sơ bê bối của cựu ngoại trưởng Clinton.
Rồi họ Trump đắc cử. Vừa dọn vào Bạch Cung họ Trump đã mắng nhiếc thậm tệ các thành viên NATO. Dĩ nhiên Putin cay cú khối NATO đến tận xương tủy thấy vậy tỏ ra rất hả hê. Nhắc lại, khi Liên Xô cũ vỡ ra làm trăm mảnh năm 1991, Putin đã chua xót nhận ra Châu Âu từ nay sẽ do NATO bá chủ. Với sự xuất hiện của họ Trump tại Bạch Cung, NATO bị suy yếu hẳn đi trong khi Putin không tốn một viên đạn quả là một thương vụ quá hời! Đã thế Trump còn tuyên bố nếu tái đắc cử, Mỹ sẽ rút ra khỏi NATO, Putin quả nhiên càng có dịp hý hửng nôn nóng hơn.
Đùng một cái Biden hất cẳng Trump mùa phiếu 2020. Lại thêm chuyện Ukraine tự nhiên nộp đơn xin tham gia NATO chưa đầy một năm sau đó. Thế này thì đúng là loạn thật rồi. Putin không thể đứng im khoanh tay. Chuyện Ukraine tham gia NATO khác nào cảnh mả tổ họ Putin bị Ukraine xây nhà xí đối diện. Nếu đã như thế, dù mười phần biết tỏng tấn công Ukraine là hạ sách, là sai lầm trông thấy trước mắt Putin vẫn phải lao vào. Khổ. Nếu để Ukraine muốn làm gì thì làm, sân sau của Nga bị NATO án ngữ – điều mà Putin cho là đáng sỉ nhục nhất.
Thế là ngày 24/02/2022 đã đến.
Putin phải tấn công Ukraine. Putin không còn lựa chọn nào khác.
Một ngày buồn. Một ngày hoàn toàn không nên có.
Nhiều diễn biến nóng sẽ xảy ra sắp tới. Hàng trăm suy diễn và phỏng đoán liệu Putin sẽ dừng tay sớm. Rồi đây dân Ukraine sẽ khổ. Dân Nga cũng khổ vì Kremlin bị cấm vận nặng. Cơ mà thôi. Putin tấn công Ukraine cả thế giới khổ, chỉ là mức độ nặng nhẹ khác nhau, thậm chí Châu Âu và Mỹ cũng sẽ khổ nếu giá xăng cứ nhảy vọt song Mỹ và thế giới không tìm ra biện pháp can thiệp…
Nguyễn Thơ Sinh