Nhiều người Việt (sinh sau cột mốc 30/04/1975) hồi còn ở nhà thường quen nghe một bài hát thiếu nhi thời đi học (hoặc người lớn nghe bọn trẻ cắp sách đến trường) tung tăng hát mấy câu: Mùng tám tháng ba, em ra thăm vườn, chọn một bông hoa xinh tươi tặng cô giáo… Lên mạng, hóa ra bài hát có tên Bông Hoa Mừng Cô của Trần Thị Duyên, một ca khúc ca ngợi tôn vinh cô giáo, những phụ nữ đã để lại trong họ bao dấu ấn khó quên thời thơ ấu, những bà sơ, những ni cô, những cô giáo mầm non… họ là những người phụ nữ (ngoài các bà mẹ) đã để lại những ký ức lâu dài trong họ.
Mùng 08/03 đã qua, nay nhắc lại, nó là một ngày Lễ Quốc Tế được Liên Hiệp Quốc công nhận năm 1977, tuy nhiên ít ai biết nhiều hoạt động đấu tranh đòi quyền bình đẳng cho phụ nữ bắt đầu tại Mỹ là tiền thân của Women Day, sau đó lan qua Châu Âu, cuối cùng được Liên Xô cũ lăng-xê hết cỡ… Việt Nam và các nước Đông Âu nằm trong hệ thống vệ tinh Liên Xô cũ nhanh chóng tôn vinh ngày lễ này. Trong khí các nước đối đấu với Liên Xô tôn vinh người phụ nữ theo cách riêng. Tại Mỹ, ngày Mother’s Day quá ấn tượng nên họ không cần đến Women Day do Liên Xô cũ cổ xúy, thành ra mùng 08/03 tại Mỹ không có ảnh hưởng nào đáng kể.
Sài Gòn mùng 08/03 trước Covid-19 nhộn nhịp khác thường.
Vài năm gần đây thị trường thông tin Mỹ về mùng 08/03 – Women Day – bắt đầu xuất hiện lẻ tẻ. Tỷ như ngày 28/02/2019 Yahoo! Entertainment cho đăng một bài viết có tên All You Need to Know About International Women’s Day Before March 8. Sang năm 2020, ngày mùng 2/3, Yahoo! Style cho đăng một bài khác có tên: International Women’s Day 2020: Pandora and Emma Bridgewater among the brands giving back. Còn năm 2021, nếu để ý, bạn sẽ thấy nhiều bài báo xoay quanh chủ đề này. Không hẳn là những bài báo đình đám, song chúng phản ánh ít nhiều ảnh hưởng của mùng 08/03 trong bối cảnh giao lưu toàn cầu hóa hiện nay.
Bàn về Quốc Tế Phụ Nữ, người ta nghĩ đến gần một nửa nhân loại là phái đẹp. Bạn ngạc nhiên, phụ nữ phải đông hơn mới đúng. Để kiểm chứng, gõ cụm từ khóa World Women Population, bạn sẽ có nhiều thông tin lạ. Theo trang website ourworldindata.org. một chi tiết khá thú vị được công bố: Phụ nữ chiếm 49.6% dân số thế giới!
Tại sao có chuyện này (đặt giả thiết phụ nữ sống thọ hơn). Không ngoa. Phụ nữ sống thọ hơn, tuy nhiên tỷ lệ sinh (birthrate) của họ lại thấp hơn. Theo trang website ourworldindata.org trung bình 100 bé gái sinh ra có khoảng 105 bé trai chào đời. Tỷ lệ này dao động tại các nước khác nhau, xê xích cứ 100 bé gái chào đời sẽ có 103-107 bé trai. Sau đó các bé trai lớn lên, do mệnh yểu nên rơi rụng dần, song nhờ tỷ lệ sinh cao nên nghiễm nhiên chiếm thế thượng phong.
Nói đến phụ nữ người ta nghĩ đến các bà, các chị nổi bật trong xã hội, tốt có, xấu có. Lần này xin giới thiệu nữ dân biểu trẻ của bang Colorado, người gần đây tạo ra nhiều sóng gió tại Quốc hội Mỹ: Ms. Lauren Boebert, một phụ nữ da trắng với khuôn mặt khả ái, 34 tuổi, một tương lai rạng ngời, một con đường chính trị hanh thông phía trước.
Tiểu sử lý lịch trích ngang của chị được trang website wilipedia.org đăng tải (nguyên văn): Lauren Opal Boebert is an American politician, businesswoman, and gun-rights activist serving as the U.S. Representative for Colorado’s 3rd congressional district. She is the first woman to represent Colorado’s 3rd Congressional district in Congress. – Từ những thông tin trên, quả là một chân dung khá ấn tượng. Chị là một chính khách Mỹ, một nữ doanh nhân, một nhà hoạt động ủng hộ quyền mang và sở hữu súng, chị đại diện cho quận 3 của bang Colorado, đồng thời chị là người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử Mỹ đại diện quận này tại Hạ viện Mỹ.
Ngày 15/01/2021, Yahoo! Sport chạy một bài báo có tên: Giants, Diamondbacks owners donated to pro-QAnon Rep. Lauren Boebert của tác giả Cassandra Negley. Bài báo ‘bật mí’ chuyện các nhà tỷ phú Mỹ lớn vung tiền quẳng ra ủng hộ chị trong nỗ lực tranh cử. Chuyện này không có gì lạ, đáng nói. Tại sân khấu chính trị Mỹ, câu ‘nén bạc đâm toạc tờ giấy’ càng đúng hơn. Chị được các nhà tài trợ ủng hộ không có gì khó hiểu. Mr. Donald Trump cũng thế. Mr. Joe Biden cũng thế. Không có những bàn tay đen phía sau, làm sao họ có cơ hội chen chân vào chốn quan trường!
Theo tác giả Cassandra Negley hai vị ‘có máu mặt’ trong chuyện hỗ trợ chị Lauren Boebert là cặp tỷ phú Charles B. Johnson cùng bà vợ tên Ann, chủ nhân đội bóng chày Giants của San Francisco. Một cặp khác là Mr. Earl “Ken” Kendrick và vợ là Randy, chủ nhân đội bóng chày Diamondbacks của Arizona. Theo luật, mỗi người được ủng hộ tối đa số tiền $2.800 cho một ứng viên. Hai cặp này (cả thảy bốn người) đã lạc quyên cho chị Lauren Boebert số tiền cao nhất đó.
Thực ra số tiền $11.200 (bốn người) không lớn cho một cuộc vận động chạy đua vào Hạ viện Mỹ, tuy nhiên so với con số rời rạc lẻ tẻ của cử tri nghèo, năm đồng chỗ nọ, mười đồng chỗ kia, số tiền ủng hộ của hai cặp tỷ phú bỗng hóa to. Còn về mặt ảnh hưởng tiếng tăm, hậu thuẫn của họ có tầm quan trọng rất rõ. Hóa ra Lauren Boebert được chống lưng vì chị là bà nghị trẻ với thái độ hữu khuynh đanh thép so với các ông nghị, bà nghị khác.
Nhắc thêm đôi chút về nước Mỹ thời điểm Women Day chưa chào đời, lúc đó, trong một thời gian dài lịch sử Mỹ đầy dẫy những chèn ép hà khắc. Vai trò người phụ nữ thường dừng lại vạch kẻ những nội trợ (homemaker) giỏi. Sau đó Mỹ tham gia hai cuộc Thế Chiến, rồi cuộc chiến Bán Đảo Triều Tiên, sau đó là Vietnam War, họ có thêm cơ hội tham gia nhiều quyết định kinh tế chính tại xã hội tại Mỹ. Họ đi làm. Họ tranh cử vào những vị trí do phái nam đảm nhiệm. Từ đó, vị trí của họ không còn là mô hình ‘đằng sau người đàn ông thành đạt là một người phụ nữ biết hy sinh’ mà trở thành ‘bên trong người phụ nữ thành đạt là chính họ’.
Để rồi hôm nay, mấy ai nghĩ nữ phó tổng thống Mỹ là một phụ nữ da màu mang hai dòng máu (Jamaica và Ấn Độ) sẽ xảy ra, dù liên danh mùa phiếu 2008 Cố thượng nghị sĩ John McCain đã từng chọn nữ Cựu thống đốc bang Alaska Sarah Palin vào vị trí phó tổng thống. Sau đó họ thất bại khi chạm trán với cựu Thượng nghị sĩ Barack Obama. Hay trường hợp mùa phiếu 2016, Cựu ngoại trưởng Hillary Clinton cứ ngỡ sẽ trở thành nữ tổng thống Mỹ đầu tiên nhưng rút cục ngã ngựa vào phút chót trước một đối thủ Donald Trump non nghiệp vụ chính trường nhưng lõi đời, từng trải.
Trở lại lý do nữ dân biểu Lauren Boebert thắng ghế dân biểu tại Hạ viện Mỹ một cách khá ngoạn mục, phải chăng đối thủ của chị Mrs. Diane E. Mitsch Bush, cựu giáo sư môn xã hội học (sociology) kém tài? Hay còn vì một lý do nào khác nữa? Hay nhờ chị đưa ra những tư tưởng cực hữu dẫn đến chiến thắng vinh quang, tuyên thệ nhập chức ngày 03/01 tại Hạ viện Mỹ? Hay do có người vung tiền giúp chị?
Vừa nhậm chức xong, hành động của chị khiến nhiều cử tri Đảng Dân chủ rất gai mắt. Là người công khai ủng hộ tổ chức QAnon, chị không ngần ngại tuyên bố tư tưởng cực đoan của mình. Nhắc thêm, QAnon có mục tiêu chính tung ra những thông tin mang tính ‘học thuyết âm mưu’, chủ đích tạo ra những ngộ nhận nguy hiểm trong các tầng lớp dân chúng Mỹ. Tỷ như tổ chức này đưa ra những thông tin khiến không ít chau mày như:
CIA – Trung tâm tình báo Mỹ đã xây dựng chế độ bù nhìn Kim Jong Un cai trị Bắc Hàn, nên Họ Kim 100% hữu danh vô thực, chủ yếu là công cụ tay sai của CIA
Tổng thống Trump là người duy nhất có thể cứu nguy các em nhỏ Mỹ thoát khỏi các đường dây môi giới ấu dâm
Covid-19 chỉ là tin nhảm, Covid-19 vô hại, chỉ là sản phẩm trí tưởng tượng phong phú, là trò ‘rung cây nhát khỉ’ do Đảng Dân chủ giật dây; theo đó dân Mỹ có lòng ái quốc phải tẩy chay cách ly và khẩu trang đến cùng. Điều này vô tình khiến cho tình hình phòng chống đại dịch Covid-19 tại Mỹ trở nên phức tạp hơn
QAnon là nhóm chống đối người Do Thái nhiều nhất
QAnon càng lúc càng tỏ ra thân Trump nhiều hơn, họ lăn xả vào thực hiện bất kể chuyện gì có lợi cho Mr. Donald Trump
Hệ quả tất yếu, Mr. Donald Trump đặc biệt yêu thích tổ chức QAnon
Không riêng gì Mr. Trump, các con ông rất thích chuyện đưa đường link liên quan đến tổ chức mờ ám này vào các dòng tweets của họ
QAnon tung ra hàng loạt những tin khống bôi nhọ Cựu ngoại trưởng Hillary Clinton
Hiện tại FBI chưa tìm ra kẻ đứng sau chủ mưu điều khiển QAnon
Đây là một tổ chức nguy hiểm, tuy nhiên vào thời điểm này nó chưa được liệt vào danh sách những tổ chức tội phạm với hành động phát tán tin khống. Tháng 08 năm 2019 cơ quan điều tra FBI Mỹ xem QAnon là một tổ chức khủng bố nguy hiểm (nguyên văn: A new domestic terrorist threat)
Chuyện chị Lauren Boebert tuyên bố mình ủng hộ QAnon và đắc cử vinh quang là một hiện tượng gây tranh cãi. Không luận chuyện chị làm đúng sai, nên hay không, song ở đây người khác có quyền yêu cầu một dân biểu Mỹ như chị cần tôn trọng những thông tin có cơ sở rõ ràng. Công khai ủng hộ QAnon là một việc làm táo bạo, kiểu lấy đũa đâm vào mắt người khác. Về điểm này, người ta có thể nghĩ Lauren Boebert là kẻ có linh cảm nhạy bén, nắm bắt tình hình thời cơ, mượn QAnon như một chiêu bài khá hữu hiệu để tranh thủ được những lá phiếu cực hữu giúp chị đắc cử.
Nhắc thêm, nhiều dân biểu Đảng Cộng hòa lúc ra tranh cử rất sợ dính dáng đến QAnon. Còn Lauren Boebert thì không. Chị mạnh dạn ủng hộ QAnon công khai. Ngày 30/06 chị được chọn là ứng viên đại diện Đảng Cộng hòa quận 3 của Colorado và được Mr. Donald Trump cổ vũ nhiệt tình (trước đó ông ủng hộ một đối thủ khác cùng đảng với chị). Với người có chút nhận thức xã hội tối thiểu, những gì QAnon tung ra hoàn toàn ngoài sức tưởng tượng, lẽ ra chị nên tránh.
Sau khi Lauren Boebert đắc cử ghế dân biểu Hạ Viện Mỹ, lập tức nhiều dân biểu khác yêu cầu chị từ chức vì thái độ phò Trump lộ liễu của mình. Điều chị làm khiến họ nhanh chóng nhận ra chị là một tín đồ Đạo Trump. Cụ thể, chị nhất mực không đeo khẩu trang. Chị nhất định chống lại thủ tục kiểm soát security check cấm mang súng vào Tòa nhà Quốc (khi cất giữ khẩu súng lục Glock trong túi xách). Từng làm chủ một nhà hàng có tên Shooter’s Bar tại Colorado, nhân viên tại nhà hàng của chị đeo súng kè kè bên hông khiến nước Mỹ phục lăn! Hoặc giữa lúc lệnh đóng cửa vì đại dịch Covid-19, nhà hàng của chị vẫn mở cửa sau đó bị tịch thu môn bài kinh doanh… Có thể nói chị là người gan dạ và mạnh mẽ. Thậm chí chị bạo dạn gởi đi một dòng tweet khẳng định sự cố mùng 06/01 là một cuộc cách mạng nổi dậy đòi độc lập (nguyên văn: Today is 1776).
Chợt nhớ đến hai câu thơ của cụ Nguyễn Du:
Đàn bà dễ có mấy tay,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan.
(Truyện Kiều)
Quả nhiên thế, cũng là phụ nữ nhưng lắm kẻ ăn nói đanh thép, coi người khác nhẹ như rơm, mạnh mẽ can đảm khác thường. Trường hợp như chị Lauren Boebert không hiếm. Những Hillary Clinton, những Kamala Harris, những Ivanka Trump, những Kellyanne Conway, những Lady Gaga, những Mandona, Tracy Abrams, Oprha Winfrey, Nancy Pelosi… họ là những người phụ nữ đi vào lịch sử Mỹ thông qua những vai trò vị trí khác nhau.
Nhân mùng 08/03, một ngày có chút hơi khác thường (so với bao ngày bình thường khác tại Mỹ), chút dư âm hoài niệm sót lại của những ai từng sống ở Việt Nam, từng nhớ đến một ngày (được coi là quan trọng) dành riêng cho phụ nữ; để chúng ta nghiền ngẫm đôi chút về mùng 08/03… để thấy rõ văn hóa luôn chịu ảnh hưởng của vị trí địa lý, cũng như các yếu tố lịch sử, chính trị xã hội… Chẳng hạn như Việt Nam rầm rộ mừng Women Day mùng 08/03 trong khi ở Mỹ nó chẳng là cái gì, dù đây là nơi chôn nhau cắt rốn của Ngày Quốc Tế Phụ Nữ khả kính hôm nay.
Nguyễn Thơ Sinh