“Khi tôi đặt tay lên quyển Thánh kinh và tuyên thệ nhậm chức cách đây 22 tháng, tôi đã biết rằng công việc này sẽ khó khăn. Nhưng phải thú thật, tôi chưa từng có thể tưởng tượng tượng ra một chuyện như thế này.”
Bà Thống đốc Tiểu bang Michigan Gretchen Whitmer phát biểu như thế hôm 8 tháng 10 khi cám ơn các giới chức công lực.
Điều mà bà Whitmer không thể tưởng tượng được là một âm mưu chiếm tòa nhà Quốc hội tiểu bang (State Capitol, trụ sở quốc hội và một số cơ quan chính quyền tiểu bang), bắt cóc vị thống đốc, và phát động một cuộc nội chiến.
Tất cả sẽ diễn ra trước cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, và có thể sẽ thành công nếu không bị các cơ quan công lực Liên bang và tiểu bang phá vỡ.
Trong cuộc họp báo hôm thứ Năm 8 tháng 10, Các giới chức liên bang và tiểu bang ở Michigan đã công bố các cáo buộc 13 người về các tội liên quan đến khủng bố, âm mưu và vũ khí.
Âm mưu bắt cóc bà Thống đốc tiểu bang được hình thành đầu tiên bởi 6 trong số 13 người đó.
Âm mưu bắt cóc Thống đốc và xóa chính quyền Michigan
“Chụp, nắm lấy. Chụp lấy tay thống đốc khốn kiếp đó. Cứ chụp con chó cái đó. Bởi vì đến lúc dó, chúng ta làm thế, bồ tèo ơi – xong hết rồi.”
Hồi tháng 7, Adam Fox, một trong những tay chủ chốt của âm mưu này, đã nói như thế với một thành viên trong nhóm. Không may cho Fox, người này lại là một điềm chỉ viên của cơ quan điều tra liên bang FBI.
cuộc biểu tình “Người Michigan Chống Cách ly Quá đáng”. Photo: AFP
Nữ Thống đốc Gretchen Whitmer, người phụ nữ 49 tuổi bị Fox gọi là “bitch”, trở thành đối tượng chống đối của các nhóm cực hữu chống chính phủ vì đã ban hành những biện pháp mạnh nhằm hạn chế việc di chuyển cá nhân và hoạt động kinh tế để chống sự bùng phát của virus COVID 19. Tội của bà không chỉ có thế, bà còn là … một đảng viên Dân chủ và từng được coi là một ứng viên sáng giá trong số mà Joe Biden định chọn đứng chung liên danh trước khi Kamala Harris được chọn.
Bảy người còn lại thành viên của Wolverine Watchmen, một nhóm cực đoan chống chính phủ ở Michigan.
Bảy “lính canh người sói” này, tất cả đều là dân Michigan, bị cáo buộc các tội hỗ trợ vật chất cho các hoạt động khủng bố, là thành viên của một băng nhóm và sử dụng súng khi phạm trọng tội.
Chưởng lý tiểu bang cáo buộc họ đã thu thập các địa chỉ của những cảnh sát viên để đe dọa và có thể sát hại những nhân viên công lực này, hăm dọa khởi phát một cuộc nội chiến “dẫn đến sự sụp đổ xã hội”. Họ cũng lên kế hoạch bắt cóc thống đốc cùng nhiều viên chức chính phủ khác.
Hồ sơ của FBI trình trước tòa về chi tiết kế hoạch bắt cóc Whitmer cho biết âm mưu đã được hình thành và phát triển từ tháng 6, tháng 7, tháng 8 và tháng 9.
Tất cả đều được các mật báo viên, điềm chỉ viên của FBI ghi nhận, và báo cáo.
FBI cho biết từ đầu năm, họ đã bắt đầu theo dõi “một nhóm người ” sau khi được báo cáo có các cuộc thảo luận về âm mưu dùng bạo lực để lật đổ một số thành phần chính phủ và thực thi pháp luật.”
Chuyện bắt đầu từ sau khi bà Whitmer ban hành lệnh buộc dân chúng không được ra khỏi nhà, một biện pháp nằm trong số nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của coronavirus.
Vào tháng 4, hàng ngàn người đã xuống đường, nhiều người mang vũ khí, bao vây thủ phủ Michigan, ở Lansing, để phản đối lệnh của Whitmer.
Họ hô khẩu hiệu “Lock her up!” (nhốt bà ta lại), một điệp khúc phổ biến thường được những người ủng hộ Tổng thống Trump sử dụng với Hillary Clinton vào năm 2016. Cú tweet ngày 17 tháng 4 của Tổng thống, “LIBERATE MICHIGAN!” (hãy giải phóng Michigan), đã là một sự ủng hộ cho họ.
Ở thời điểm này, FBI nghe được về những kế hoạch tấn công Capitol building của tiểu bang Michigan.
Những kẻ âm mưu – gồm 6 người trong đó có Adam Fox và Barry Croft, cho rằng Michigan đã “vi phạm hiến pháp” Hoa Kỳ.
Tài liệu được trình trước tòa cho biết FBI đã gài một mật báo viên vào cuộc họp của Croft, Fox và khoảng 13 người khác ở Dublin (Ohio) ngày 6 tháng 6, 2020.
Tại một cuộc họp, Croft, Fox và hơn chục người khác từ nhiều tiểu bang đến đã thảo luận về việc xây dựng “một xã hội tuân giữ Bill of Rights (Tuyên ngôn Nhân quyền) của Hoa Kỳ và nơi mà mọi người có thể tự lo cho mình”.
Trong một video mà Fox phát trực tiếp cho một nhóm Facebook riêng mà mật báo viên của FBI đã thâm nhập được, anh ta phàn nàn về hệ thống tư pháp và việc Michigan kiểm soát việc mở cửa lại các phòng tập thể dục. Fox gọi Whitmer là “mụ bạo chúa chó cái” và “chúng ta phải làm một điều gì đó.”
Nhưng theo Croft và Fox, họ không đủ người cho mưu đồ đó. Fox nói rằng phải cần thêm “200 người” cho cuộc tấn công bắt con tin, có cả bà Whitmer, tại tòa nhà quốc hội tỉnh bang.
Croft và Fox liên lạc với nhóm Wolverine Watchmen, một nhóm dân quân (militia) để cầu viện. Kế hoạch tấn công thủ phủ Michigan chi tiết dần.
Đến ngày 20 tháng 6, Fox đã tổ chức một cuộc họp bí mật tại cửa hiệu Vac Shack Vacuums, nơi anh ta làm việc ở Grand Rapids, để lập kế hoạch cho cuộc tấn công. Họ bàn thảo về cách thức tấn công tòa nhà state capitol và đối phó với cảnh sát. Theo FBI, họ sẽ dùng cả “cocktail Molotov” (bom xăng) để phá xe cảnh sát. Họ cũng đồng ý sẽ tổ chức các cuộc huấn luyện vũ khí và chiến thuật trong tháng 7.
Toàn bộ diễn tiến cuộc họp được mật báo viên của FBI ghi âm lại.
Vẫn theo FBI, ở Cambria, Wisconsin, Fox, Croft, Garbin, Franks và Caserta đã tham gia “thực tập chiến đấu” và cuối tuần đó, nhóm dân quân cũng đã thử chế tạo hai quả bom tự chế, dùng bong bóng, cầu chì và các bạc đạn. Tuy nhiên hai đều…xịt.
Vào giữa tháng 7, các kế hoạch chuyển hướng, thay vì tấn công vào thủ đô Michigan, nhóm này nhắm vào nhà nghỉ của Whitmer và dinh mùa hè của thống đốc.
Fox đăng trên trang Facebook cá nhân: “Thưa quý ông quý bà, chúng ta sắp bận rồi đó. Đã đến thời điểm Người Ái quốc (the Patriot) xuất hiện. Hãy hy sinh thời gian, tiền bạc, mồ hôi, máu và nước mắt… mọi sự đang bắt đầu, hãy chuẩn bị đi !! ”
Từ “Patriot” nhắc nhớ đến cuộc xuống đường “American Patriot Rally” hồi tháng 4 trước State Capitol ở Lansing, Michigan. Hôm đó, các thành viên của nhóm Michigan Liberty Militia (Lực lượng Dân quân Tự do Michigan) ôm súng đứng như những lính gác bảo vệ đám đông cư dân giận dữ phản đối các biện pháp của Whitmer. Nhưng họ không chỉ phản đối và Whitmer. Một dân biểu tiểu bang, bà Sahrah Anthony – người da đen, đã phải nhờ ba thanh niên mang súng đưa bà đi làm ngày hôm sau vì hôm trước đó, bà đã thấy những hình ảnh đầy đe dọa, và cả nghe những lời thóa mạ, từ những dân quân.
Ngày 27 tháng 7, Fox đã thảo luận về kế hoạch “tóm gọn” Whitmer với mật báo viên của FBI, và vào tháng 8, một trong số người chuẩn bị kế hoạch đã đề nghị cần bàn thêm về kế hoạch bắt cóc, và sau đó đem ra xét xử, bà Thống đốc.
Sau đó, kế hoạch bắt cóc bà Whitmer tại nhà riêng dường như đã bị gạt sang một bên, vì thay vào đó, nhóm thảo luận về việc lập bản đồ nhà nghỉ của bà Thống đốc và tuyển dụng những người có thể đọc bản vẽ thiết kế để giúp có được kế hoạch tấn công toàn hảo.
Một số người, trong số sau này bị FBI bắt giữ, vẫn tiếp tục thí nghiệm làm bom tự chế, và tính đến chuyện thuê một chuyên viên chất nổ.
Vào cuối tháng 8, một số đã tiến hành thám thính nghiên cứu nhà nghỉ của Whitmer, chụp ảnh và quay video. Họ thảo luận về số người cần thiết cho vụ bắt cóc và kế hoạch thoát thân bằng thuyền – với con tin Whitmer.
Ngày 12 tháng 9, Croft, Fox, Garbin, Franks và một số người khác đã đi thám thính ngôi nhà thêm lần nữa để rồi hôm sau, thỏa thuận sẽ tiến hành cuộc thực tập cuối cùng vào cuối tháng 10 trước khi rat ay hành sự.
Cuộc thực tập đã không thể diễn ra. FBI và các cơ quan công lực tiểu bang quyết định ra tay hốt gần như trọn ổ.
Dân quân
Những người – đại đa số là da trắng, râu ria, trang bị “tactical gear” – quần áo rằn ri ngụy trang của lính hoặc cảnh sát chiến đấu, mang vũ khí từ ngắn đến dài, đứng bên ngoài, và cả bên trong các tòa nhà của chính quyền. Đó là hình ảnh rất quen thuộc ở nước Mỹ trong những tháng đầy biến động của năm 2020, với những vụ biểu tình phản đối đủ mọi thứ, từ các biện pháp chống Covid-19 đến những vụ người da đen bị giết.
Họ là những thường dân, hầu hết thuộc vào các tổ chức võ trang “tự phát” (được gọi và tự xếp mình vào) thành phần militia – dân quân hay dân binh.
Trong một quảng cáo tuyển mộ, nhóm dân quân Militia Watchmen ở Michigan, theo báo New York Post, đã nói về chính họ: “Công dân được võ trang đầy đủ là hình thức An ninh Nội địa tốt nhất và có thể ngăn chặn tội phạm, xâm lược, khủng bố và chuyên chế tốt hơn
“Hoan nghênh tất cả mọi người, bất kể chủng tộc, tín ngưỡng, màu da, tôn giáo hay đảng phái chính trị, miễn là bạn không muốn gây tổn hại cho đất nước hoặc con người của chúng ta…”
Dân quân là hình thức tổ chức võ trang để phòng vệ và chiến đấu không thường trực rất quen thuộc ở Hoa kỳ.
Dân quân đã hiện diện ở Hoa Kỳ từ ngày xứ sở này còn là một thuộc địa. Sau ngày lập quốc, Hiến pháp Mỹ đã cho phép Quốc hội tổ chức, võ trang và huấn luyện, để hỗ trợ lực lượng quân đội thường trực
Đạo luật về dân quân, Militia Act, năm 1903 quy định hai loại militia ở Hoa Kỳ: (a) Dân quân có tổ chức và (b) Dân quân không tổ chức.
Loại có tổ chức là các lực lượng dân quân của các tiểu bang, Vệ binh Quốc gia (National Guards) và Dân quân Hải quân (Naval militia, bao gồm các quân nhân trừ bị, đã về hưu và tình nguyện viên thuộc Hải quân, Thủy quân Lục chiến và Duyên phòng).
Loại không có tổ chức bao gồm lực lượng dân quân dự bị: mọi người đàn ông đủ sức khỏe, từ 17 tuổi trở xuống dưới 45 tuổi, không phải là thành viên của Vệ binh Quốc gia hoặc Dân quân Hải quân.
Ngoài ra, còn có một loại dân quân thứ ba do luật tiểu bang và liên bang cho phép, được gọi là lực lượng phòng vệ của liên bang hay tiểu bang (state defense force).
Ngày nay, Lực lượng Vệ binh Quốc gia hoạt động dựa vào cộng đồng và được điều động bởi thống đốc của tiểu bang, thường cho các trường hợp khẩn cấp liên quan đến thời tiết hoặc các trường hợp bất ổn dân sự, chẳng hạn như các cuộc biểu tình chống lại các hoạt động trị an vào đầu năm nay.
Trong khi đó, đám dân quân tự phát không thuộc sự chỉ huy của chính quyền, và nhiều nhóm hình thành từ tình cảm chống chính phủ một cách rõ ràng. Southern Poverty Law Center, (SPLC) một trung tâm luật tranh đấu cho nhân quyền và công bằng giữa các chủng tộc ở Alabama, coi những nhóm dân quân hiện tại của Hoa Kỳ là các nhánh võ trang thuộc phong trào chống chính phủ.
Bà Heidi Beirich, giám đốc Dự án Tình báo của SPLC, mô tả phong trào dân quân là “con đẻ của Mỹ”.
Họ tập trung vào việc bảo vệ Tu chính án thứ hai – hay quyền mang vũ khí theo Hiến pháp Hoa Kỳ.
Nhưng rồi, với những gì đang diễn ra, và vụ phá vỡ âm mưu chiếm chính quyền, bắt Thống đốc đem ra…xử ở Michigan, những nhóm dân quân tự phát kiểu như Wolverine Watchmen đã trở nên nguy hiểm.
Chưởng lý tiểu bang Michigan Dana Nessel đã tuyên bố cáo buộc trọng tội với bảy thành viên hoặc “cộng sự” của Wolverine Watchmen, cáo buộc họ đe dọa các viên chức và hỗ trợ các kế hoạch khủng bố.
Nhưng không phải mới chỉ trong năm 2020 này phong trào dân quân ở Hoa Kỳ mới bắt đầu trở nên những băng nhóm nguy hiểm như thế.
Phong trào dân quân cực hữu, mang tư tưởng chống chính phủ, nặng khuynh hướng âm mưu phi pháp đã hình thành từ sau vụ đụng độ máu lửa tại Waco, Texas, năm 1993.
Đến mùa xuân năm 1995, những nhóm này đã có mặt ở hầu hết các tiểu bang. Nhiều thành viên của các nhóm dân quân đó đã bị bắt, thường là với các cáo buộc liên quan đến vũ khí, chất nổ và âm mưu. Đến năm 1996, phong trào dân quân đã suy giảm khá nhiều, nhưng vẫn là một phong trào mạnh, đặc biệt là ở vùng Trung Tây, và tiếp tục gây ra một số vấn đề cho cơ quan thực thi pháp luật và cộng đồng mà các nhóm này đang hoạt động.
Đề rồi đến năm 2020, bùng lên với sự ức chế của dân chúng vì các lệnh phong tỏa, đóng cửa, hạn chế đi lại…để ngăn ngừa sự lan tràn của Covid-19 và những vụ xuống đường, hôi của sau các vụ người da đen chết dưới tay cảnh sát.
Hình xâm trên cánh tay là 3 chữ đầu của Hiến pháp Hoa Ky
Cộng thêm vào đó là thái độ ủng hộ của đương kim Tổng thống Donald Trump cho các thành phần chống chính quyền địa phương khi ông lên án các thống đốc, thị trưởng… không chịu mở cửa địa phương.
Gần đây nhất là trong cuộc tranh luận truyền hình ở Cleveland, Ohio.
Trong cuộc tranh luận truyền hình, đã trở thành màn giành nói, cướp lời giữa hai ứng cử viên tổng thống Hoa kỳ, cách đây ít tuần, điều hợp viên Chris Wallace đã hỏi Tổng thống Trump ông có dứt khoát lên án thành phần theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng trong số những người ủng hộ ông hay không. Khi ấy, ông Trump đã do dự rồi hỏi ngược lại điều hợp viên, ông Wallace rằng chính xác đó là những người nào?
Khi Wallace chưa kịp trả lời, Joe Biden buột miệng: “The Proud Boys”.
Lập tức, ông Trump quay sang một bên, nói to như ra lệnh: “Proud Boys, stand down and stand by.”
(Trong quân đội và cảnh sát, đó là mệnh lệnh “Dừng lại” và “Chờ lệnh.” Bà Whitmer nhận xét: “Các nhóm thù hận (hate groups) hiểu lời của tổng thống không phải như một sự quở trách mà như một lời kêu gọi tập hợp, như một lời kêu gọi hành động.”)
Theo Southern Poverty Law Center, The Proud Boys là một nhóm da trắng cực đoan thường xuyên hô hào chống Hồi giáo, bài Do Thái và chống phụ nữ. Nhóm này đã từng xuất hiện bên cạnh các nhóm cực đoan khác trong các cuộc biểu tình “Unite the Right” (đoàn kết phía hữu) ở Charlottesville, dẫn đến vụ sát hại Heather Heyer. Gavin McIness, người sáng lập nhóm, cũng là đồng sáng lập viên của tổ chức VICE media, đã nói một cách trơ trẽn về sứ mệnh tấn công đối thủ của họ một cách thô bạo và từng tạo và công bố một video có tên “10 điều ở người Do Thái mà tôi ghét “.
Tuy thế, the Proud Boys, dù “kiêu hãnh” và ồn ào, vẫn còn là những người khá ôn hòa so với những nhóm “dân quân”, đang bùng lên như những đám cháy rừng, được thổi bằng những lời khích lệ từ vị tổng tư lệnh quân đội Mỹ.
Một thí dụ điển hình là Kyle Rittenhouse, cậu bé bị truy tố về việc bắn chết hai người ở Kenosha, Wisconsin. Trong một video, Rittenhouse đã xác nhận cậu là một thành viên của một nhóm dân quân địa phương. Trang TikTok của Rittenhouse có khẩu hiệu “Trump 2020” với một lá cờ Mỹ.
ngày 30 tháng 4, 2020 trong cuộc mít tinh American Patriot Rally để đòi hỏi mở lại các doanh nghiệp. JEFF KOWALSKY, AFP
Nói cho công bằng, ông Trump không phải là động lục duy nhất thúc đẩy hoạt động của các nhóm dân quân tự phát. Không có ông, những nhóm này đã không ưa chính quyền rồi.
Như bà Heidi Beirich của SPLC đã nói, ưu tiên số một của họ là “bảo vệ Tu chính án thứ hai. Họ là những tổ chức tin rằng có những âm mưu sắp xảy ra để tước đi vũ khí của họ.”
Wolverine Watchmen ở Michigan. Pete Musico và Joseph Morrison, hai nghi can vừa bị truy tố là đồng sáng lập của Wolverine Watchmen.
Morrison là “chỉ huy” của nhóm dân quân này, được cho là một chi nhánh của Michigan Militia (lực lượng dân quân Michigan). (Tuy nhiên chỉ một ngày sau khi các nghi phạm bị bắt, Michigan Militia đã đưa ra tuyên bố không nhìn nhận Wolverine Watchmen.)
Một nghi can khác trong vụ ở Michigan, Barry Croft, là thành viên của Three Percenters, một nhóm dân quân cực hữu chủ trương chống chính phủ ở Hoa Kỳ và Canada (được coi là nhóm cực đoan nguy hiểm nhất ở Canada).
Brandon Caserta, một nghi can khác, có liên quan đến phong trào Boogaloo – một nhóm cực đoan chủ trương xóa bỏ chính phủ. Giống như Wolverine Watchmen, Boogaloo Bois gây ra bạo lực khắp đất nước, âm mưu giết cảnh sát và mang súng ống xuất hiện ở những nơi công cộng với hy vọng kích động một “cuộc nội chiến thứ hai”.
Những người được mong đợi là, thậm chí đã tự nhận là “dạng An ninh Nội địa tốt nhất và có thể ngăn chặn tội phạm, xâm lược, khủng bố và chuyên chế tốt hơn” đã trở thành những tay khủng bố nội địa đáng sợ nhất.
Đỗ Quân
(tổng hợp từ Fox News, Anri-Defamation League, Wikipedia, BBC, CNN)