Phùng Annie Kim
… Học đàn “ki-bo” được sáu tháng,Tư Ếch nói nhỏ với ông Thầy dạy nhạc xin cho thọ giáo vài đường lả lướt của Thầy.
Thì ra Tư Ếch muốn học nhảy đầm.
Ông thầy tài hoa đủ ngón nghề và…dễ thương từ hồi nào đến giờ. Quan niệm sống của Thầy là “Vui là chính. Tiền bạc không thành vấn đề”. Thầy nhận lời. Thế là sau giờ học đàn ở chùa, chiều xuống, vợ chồng Tư Ếch rủ cặp “Uyên Ương song phi” hẹn nhau đón Thầy đến nhà của cặp “Long Phụng kỳ duyên” ở Huntington Beach.
Thầy có thêm “dốp” mới, kèm…ba cặp “xi-nhơ” nhảy đầm tại tư gia.
Gọi là cặp “Uyên Ương song phi”, chim uyên và chim ương cùng bay vì cặp này đẹp lão. Bà vợ tên Uyên. Vợ chồng đi đâu cũng có nhau chỉ có cái… khắc khẩu.
Gọi là cặp “Long phụng kỳ duyên”vì ông chồng tên Long. Thời trẻ, vợ chồng hợp “duyên” bởi cái máu làm giàu và chịu khó. Về già, họ tậu được cái nhà to, đẹp, sát biển như cái lâu đài của… Long vương.
Còn Tư Ếch? Cả lớp nhạc ai cũng biết đó là“nít nêm” của một lão ông vui tính, tóc tai bờm xờm, có cái chân khẳng khiu như chân ếch, mặc chiếc quần cháo lòng xắn lên đến gối, vừa gõ ki-bo vừa xướng âm “son- son- mì son-mí…”. Lão còn hát nhạc cải biên bài “Thoi Tơ” do lão sáng tác: “Em lo gì tiền hết. Em lo gì tiền tiêu. Em lo gì không tiền. Anh kiếm tiền để tiêu…”.
***
Nói đến các bộ môn nghệ thuật khiêu vũ, đây là một sinh hoạt trẻ trung, vui chơi phổ biến trên thế giới, được nhiều giới già lẫn trẻ đều hâm mộ. Tiếng Việt nôm na gọi là nhảy đầm. “Nhảy đầm” (dancing) có lẽ được du nhập vào Việt nam thời Pháp vì có chữ “đầm” (dame). “Nhảy đầm” là nhảy với các bà các cô.
Ngoài các bộ môn văn hóa nghệ thuật thanh nhã như cầm, kỳ, thi, họa, nói đến nhảy đầm, ở Việt nam, nhiều người còn thành kiến. Thời thanh xuân của cặp Tư Ếch, các cụ …cố khó lắm, không được tự do, dễ dãi như các trai gái bây giờ. Cặp Tư Ếch chỉ biết cắm đầu cắm cổ học. Học xong lo đi kiếm cơm, xây dựng sự nghiệp, lấy vợ, lấy chồng, nuôi con, chẳng biết các món ăn chơi là gì. Nếu có học lén hay học lóm bạn bè cũng chỉ léng phéng ở mấy cái “bum”, đâu có dịp nào ghé những chốn ăn chơi như vũ trường.
Thời gian qua nhanh đến khi cuối đời mới khám phá ra có nhiều món trong nghề chơi rất tốt cho sức khỏe của người già như nhảy đầm thì mình lạc hậu, công lực quá… yếu! Cũng có lúc các cụ nghĩ đến học nhảy đầm cho vui nhưng nhìn đàn con đang lớn, ông bố có… sống dậy bảo học nhảy, các cụ cũng chẳng dám vì phải làm… gương cho con…
Hồi còn ở Việt nam, toàn là những thành kiến và luận điệu tiêu cực về môn giải trí rất ư văn minh và lịch sự này làm cản trở con đường… nghệ thuật của Tư Ếch.
Nhờ được qua Mỹ, Tư Ếch và đám bạn “hai lúa” được các đầm già “giải phóng” khỏi các thành kiến lạc hậu trước đây. Các đầm già bây giờ được tự do hưởng thụ nếp sống văn minh phóng khoáng của nghệ thuật nhảy đầm nên đầu óc mở ra, sẵn sàng “đáp lời sông núi” theo các cụ ông học nhảy.
… Có thời gian, có sức khỏe, không phải lo sinh kế, có đầm già ủng hộ, có ông Thầy chịu chơi, có bạn bè ham vui, có dư luận xã hội đồng tình, được thừa hưởng các sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật phong phú, không học nhảy đầm thật là… uổng một đời trai.
Nói…túm lại, đời sống vật chất và tinh thần của Tư Ếch như thế là an tâm, thoải mái và đầy đủ…
Buổi học đầu tiên trong phòng khách sang trọng với ánh đèn vàng lung linh mờ ảo tại nhà cặp Long Phụng, thầy dạy vài món ăn chơi về phong cách nghệ thuật nhảy đầm. Ba ông Ếch, Long và (Ểnh) Ương ngồi cạnh ba đầm, nghe ông thầy “nhập môn” bằng các động tác trước khi vô thực hành.
Ôi, sao mà lịch sự ghê! Ba đầm ung dung ngồi ở ghế sa-lông, hớn hở nhìn ba ông thực tập theo lời Thầy chỉ dẫn. Giống như các hiệp sĩ thời Trung cổ, ngồi trước mặt là ba tiểu thư khuê các, ba hiệp sĩ tay trái vòng phía sau lưng, bàn tay phải ngửa ra, chân trái… hơi rút về phía sau, chân phải… hơi cong phía trước, lưng… hơi cúi xuống, đầu… hơi nghiêng nghiêng, miệng mỉm cười. Đó là những động tác mở đầu để mời các đầm ra sàn nhảy. Thầy bảo nghệ thuật đón… đầm là phải chừng mực, lịch sự, dịu dàng.
Chưa gì đã thấy màn giáo đầu “ga –lăng” với phụ nữ làm ba đầm khoái chí ra mặt. Ba đầm tâm sự: “Sống với nhau hơn bốn mươi năm, có bao giờ “mấy chả” lịch sự với mình như vậy đâu. Toàn là mình cơm bưng nước rót không hà!”.
Đến màn “nam nữ thọ thọ… thành thân”, ông thầy hướng dẫn tay phải hiệp sĩ ôm eo đầm, tay trái đầm đặt trên vai hiệp sĩ, còn hai tay kia, bàn tay trái hiệp sĩ để ngửa, xòe ra, bàn tay đầm nhè nhẹ đặt lên. Chú ý một điều quan trọng là hai cái đầu phải nghiêng. Đầu hiệp sĩ hơi nghiêng bên trái, đầu đầm hơi nghiêng bên phải. Thì ra động tác nghiêng đầu không phải chỉ là nghệ thuật suông mà còn có tác dụng… vệ sinh, tránh phà hơi thở vào nhau, đề phòng hôm đó hiệp sĩ… hút thuốc hay đầm già ăn… lẩu mắm mà cả hai chưa kịp súc miệng hoặc nhai kẹo “chiu-quynh-gâm”.
Buổi học đầu tiên là điệu sì -lô nhịp 2/4, chậm rãi, tình tứ, Thầy đệm ki-bo bài “Nỗi Lòng”. “Chách” “Chùm chum”. “Yêu ai/ Yêu cả một đời/ Tình những/ quá khắt khe/ khiến cho lòng ta…” Bước nam, chân phải một nhịp, chân trái một nhịp. Bước nữ ngược lại. Cứ thế mà dậm chân tại chỗ hoặc di chuyển theo điệu nhạc miễn là đúng nhịp và đừng dẫm chân lên nhau. Điệu này dễ òm.
Thầy nói giỡn chơi mà có thiệt. Ngoài điệu Slow rock, Slowfox… còn có điệu Slow “quíu” hay Slow “mùi”dành cho các cặp nam nữ ôm nhau không có… khoảng cách. Slow “mông cổ” không phát xuất từ xứ Mông Cổ mà là người nữ choàng tay đong đưa trên cổ nam, hai tay nam thay vì ôm eo nữ thì hạ thấp xuống phần… mông. Điệu này cũng không có… khoảng cách.
Các điệu slow này, ba cụ Ếch, Long. Ương nhà ta được nhảy với đào nhí thì khỏi nói. “Phê” hết biết!
Sau điệu Slow là điệu Boston nhịp 3/4 rất du dương, lên xuống nhịp nhàng còn gọi là Valse chậm. Thầy hô: “Nào, bước. “Chình” nhịp thứ nhất, chân trái nam rút xuống,“Chách” nhịp thứ hai, chân phải nam rút xuống ngang với chân trái, “chách” nhịp thứ ba chân trái nam đưa qua chân phải. Bước chân nữ ngược lại với bước nam. Thầy chơi ki-bo bài “Niệm khúc cuối”. “Dù cho mưa/ tôi xin đưa em/ đến cuối cuộc đời. Dù cho mây/ hay cho bão tố/ có kéo qua đây”.
…Ba đầm già thả hồn theo điệu nhạc êm ái, trữ tình vừa… đếm nhịp. Bài này nghe thật là “phê” nhất là được ba hiệp sĩ dìu trong ánh đèn vàng mờ ảo.
Ngoài đời, ba lão đã trót hứa sống với ba đầm già đến hết cuộc đời nên nghe bài hát này nhắc lại lời hứa năm xưa… “Tôi xin đưa em đến cuối cuộc đời”, ba lão có lẽ… ớn nên chưa hết bài đã thả tay, buông ba đầm ra làm ba đầm… chới với, bơ vơ giữa sàn nhảy.
Thấy vậy, Thầy cho một bài học về phong cách lịch sự của nghệ thuật nhảy đầm là không bao giờ nhả đầm ra khi chưa hết tiếng nhạc. Phải kiên nhẫn dìu đầm cho đến nốt nhạc cuối cùng và làm một động tác lịch sự nữa là giơ tay lên cao, chờ đầm quay một vòng 360 độ rồi… “dẫn độ” đầm về chỗ ngồi. Đừng quên các động tác lúc ban đầu như co chân, cúi lưng, nghiêng đầu và nở một nụ cười cho đến khi các đầm… bình thân, an tọa.
Ba đầm nghe Thầy “chỉnh” ba hiệp sĩ, trong bụng lấy làm hả hê, nhỏ to với nhau: “Phải vậy chớ. Có đầu phải có đuôi! Thật là một bài học…nhớ đời nhá! Chưa gì bỏ… người ta nửa chừng. Chẳng lịch sự tí nào!”.
Sau điệu Boston là điệu Valse.Valse là điệu nhảy cổ điển phát xuất từ tiếng Đức “walzen”có nghĩa là uốn, xoay, lướt. Thầy bảo điệu này tuy dễ mà khó. Các cặp nhảy quay tròn, quyện vào nhau với tốc độ nhanh, dễ chóng mặt. Điệu này nhịp 3/4 giống như Boston “Chát” “Chùm”… “Chát” “Chùm” “Chùm” nhưng nhanh hơn.
Valse cũng có “ made in China” đó là điệu Valse Hong Kong. Đa số người Việt thích Valse Hong kong vì không quay nhiều, dễ nhảy, thích hợp với các cụ ông cụ bà có vấn đề về huyết áp hay tim mạch.
Theo lời Thầy chỉ dẫn, ba lão dìu bà đầm quay vòng vòng tá lả trên sàn. Bà Tư có máu tăng-xông, mới có vài vòng mà cái đầu tơ lơ mơ, chỉ thấy Tư Ếch trong… bóng mờ. Tư Ếch thả bà Tư xuống ghế cho bà hít thở vài hơi để ổn định thần kinh.Tư Ếch an ủi:
– Thôi, sức có bi nhiêu xài bi nhiêu. Đừng có cố. Mắc công gọi “ ê-mẹt dân-xi”. Để mình tui học rồi tui truyền nghề cho bà.
Tư Ếch tiếp tục ra sàn nhảy. Ếch vòng tay, đầu hơi ngước, mắt lim dim. Ếch đang tưởng tượng ôm… ai. Chắc chắn ai đó không phải là bà Tư. Cùng với hai cặp kia, Ếch quay mình ên, say sưa theo điệu nhạc. Thầy chơi bài “ Giòng sông xanh” (Le beau Danube bleu) êm dịu và lả lướt “Một giòng xanh xanh/ Một giòng tràn mênh mông/ Một giòng nồng ý biếc/ một giòng sầu mấy kiếp…”.
Hai cặp Long, Uyên mê man quay tít thò lò với điệu luân vũ này. Nhạc chấm dứt,hai cặp ngồi thở hồng hộc. Thầy bảo ba đầm già nhảy điệu này nên mặc váy đầm xòe, mỗi khi quay, váy xòe ra thành vòng tròn trông đẹp lắm.
Đầm Long, tuổi gần ngang bằng thầy nhưng rất dễ thương và lễ phép ở chỗ khi nói chuyện với thầy, đầm Long luôn luôn xưng “con” rất cung kính:
– Dạ, chúng “con” sẽ nghe lời thầy sắm váy đầm xòe để nhảy điệu valse quay vòng vòng, tròn tròn cho giống… cái dù.
Tư Ếch xen vào:
-Thưa Thầy, còn em Tư bị máu xâm, đang lục ví tìm viên Tylenol nhưng cũng sẽ sắm cái đầm xòe để quay với chị em cho dzui.
Chỉ có ba tiếng đồng hồ, ba cặp đã nhảy được ba điệu Slow, Boston và Valse. Ông thầy khen ba cặp học hành tiến bộ nhờ học lớp nhạc nên bắt được nhịp chính xác. Bà Tư bị thầy chê cái chân cong vòng, khum khum nhìn “phô” quá!. Tư Ếch bị thầy chê thân hình cứng đơ như… người máy rô-bô.Thầy bảo muốn nhảy đầm đẹp: chân thẳng, lưng thẳng,vai ngang, ngực ưỡn, bước đi uyển chuyển, nhẹ nhàng, lướt trên sàn thật là “sì-mút” như đi “pa-te”.
Buổi học kéo dài ba tiếng đồng hồ chấm dứt bằng một màn bún mọc do cặp Long Phụng khoản đãi. Cặp Tư Ếch góp món chè. Cặp Uyên Ương góp bánh chuối. Bảy mạng thầy trò ăn uống chuyện trò rôm rả đến 9 giờ mới tan hàng.
Tuần lễ thứ hai hứa hẹn nhiều màn nhảy sôi nổi vì Thầy sẽ dạy các điệu nhảy “hot” nóng bỏng, phát xuất từ các nước châu Mỹ La tinh như Rumba,Tango, Cha Cha Cha.
Rumba là điệu nhảy theo nhịp 4/4, gồm ba bước và một bước chụm, tổng cộng 4 bước, nguồn gốc từ những người nô lệ da đen xa xưa nhưng phát triển mạnh ở đất nước Cuba. Đây là điệu nhảy đòi hỏi di chuyển cả cơ thể nhất là cái hông chứ không chỉ đôi chân. Để chuẩn bị cho các điệu nóng… chảy mồ hôi này, cặp Tư Ếch ngậm vài miếng… sâm Hoa kỳ để có sức tha hồ nhún nhẩy suốt ba tiếng đồng hồ.
Sau khi thuộc các bước căn bản, thay vì điệu Tango, thầy chơi điệu Rumba bài “La Paloma” bất hủ, dịch ra lời Việt “Cánh buồm xa xưa”. “Vi vu/ Đồi thông reo/ xao xác lá/ chiều nay/ thu về. Em ơi/ cách buồm xa/ ngày xưa còn/ vương bao lời thề.” Ba cặp tay trong tay, vừa ôm,vừa nhảy vừa… đếm nhịp. Bất ngờ, giày của Tư Ếch đạp trên chân đầm già khiến đầm già đau quá kêu oái oái.
“Buồm xa xưa” gãy “cánh”. Đầm già co giò, nhảy… cà nhắc đến ghế sa-lông ngồi bóp chân, mặt nhăn nhó, mắt liếc cái ví bên cạnh. Tư Ếch hiểu ý, mau mau lục ví kiếm… chai dầu.
Hổng sao! Sự cố kỹ thuật. Cọ quẹt chút đỉnh.
Sang đến điệu Tango nhịp 4/4,gồm 12 bước cơ bản. Thầy kể chuyện hồi xưa có ông Giáo Hoàng nào đó nói Tango là “vũ điệu của con quỷ dâm dục”. Ông Giáo Hoàng là nhà đạo đức. Ngài nói vậy vì muốn bảo vệ con chiên tránh mọi cám dỗ. Ngài nói cũng…đúng phần nào. Điệu nhảy này có sức cuốn hút mạnh mẽ và quyến rũ mãnh liệt. Nghe nhịp điệu Tango, ai biết nhảy đều có cảm giác tay chân ngứa ngáy, lòng xôn xao, rạo rực. Tango còn được mệnh danh là điệu vũ say đắm của những đôi tình nhân vì sự lôi cuốn, gợi cảm, tình tứ của nó. Tuy xuất phát từ xứ châu Mỹ La tinh Argentina, sang đến nước Pháp, Tango trở thành điệu nhảy lịch lãm, phong nhã với hình ảnh các vũ công nam đầu chải bóng láng, ánh mắt buồn buồn, nét mặt lạnh lùng, trang phục đẹp, dìu các nàng lả lướt trong các bước “phăng” rất là độc đáo như cú hất chân, đá tới, đá lui, là đà sát đất…
“Chát” “Chát” “Chát” “Bùm” “Chát. Một bước lùi. Ba bước tới. Thầy chơi bài “Lạnh Lùng” mà… lạnh thiệt vì nhiệt độ tối nay xuống 40 độ nhưng đầm Long chưa bật máy sưởi. “Em nỡ lạnh lùng đến thế sao/ Tim anh tan nát tự hôm nào/ Giờ đây đã nát càng thêm nát/ Muốn nói mà sao vẫn nghẹn lời …”. Ba cặp đang lui lui tới tới, Thầy giơ tay chỉ ngay cặp Tư Ếch:
– Nhảy sai rồi.Nhảy sai rồi. Sao hai ông bà nhảy cùng bước… giống nhau vậy? Ông tiến thì bà lui chớ.
– Cặp Long kia. Hai cánh tay buông lỏng ra, đừng vật lên vật xuống như… giã gạo. Xấu lắm!
– Cặp này nhảy khá nhất. “Sì –mút”.
Đầm Uyên thật thà khai báo:
– Dạ, tụi em có học trước ở nhà.
Bước sang điệu Cha Cha Cha 5 bước “Chát” “Chát” “Chùm” “Chùm” “Chát”. Cha Cha Cha là tiếng Tây ban nha. Điệu này phát xuất từ xứ Cuba, được ưa chuộng vì những động tác vui tươi, sống động nhất là cái vùng…bàn tọa tha hồ thả lỏng, lắc lư, uốn éo. Nhảy điệu này, kép tiến thì đào lui, hai đầu gối ngược nhau, đầu gối này chùng xuống thì đầu gối kia thẳng lên còn hai tay đưa đẩy trước sau theo điệu nhạc.
Điệu này là sự phối hợp của sự bốc lửa và hoang dại từ điệu Mambo và trữ tình của điệu Rumba nên Tư Ếch hăng máu lắc mông dữ dội. Tư Ếch còn cao hứng miệng hát theo tiếng đàn: “ Cha Cha Cha ma-ní lấy chồng chà-và… Cha Cha Cha…”
Buổi học chấm dứt với màn mồ hôi toát ra như tắm. Đầm Long chuẩn bị sẵn nồi bò kho bánh mì, đầm Uyên góp món gỏi, bà Tư góp món chè. Bảy mạng hôm nay ăn rất ngon vì đói bụng. Bao nhiêu ca-lo-ri, co-lét-tơ-rôn tiêu hết sau ba tiếng đồng hồ nhún nhảy.
Bước sang tuần lễ thứ ba, Thầy dạy hai điệu rất được ưa thích. Sàn nhảy lúc nào cũng đông và vui nhộn khi nhạc cất lên đó là điệu Pasodoble và Bebop.
Pasodoble là điệu cơ bản gồm 6 bước, gốc gác từ các trận đấu bò ở Tây ban Nha nên nhịp nhanh, rộn ràng như nhịp bước quân hành, thường là điệu mở đầu cho các buổi khiêu vũ có nhạc “tour”. Hai chân bước một,hai, một,hai. Có khi kép dìu đào sàng qua sàng lại, dung dăng dung dẻ như đi chợ. “Paso” tiếng Tây ban Nha có nghĩa là hai bước.
Điệu này dễ ẹt. Tư Ếch rủ bà Tư đi… chợ. Thầy chơi bài “Ô mê ly” thật là giựt gân, Nghe điệu này giò cẳng ai cũng ngứa ngáy “Ô mê lý/ mê ly/. Ô mê lý/ mê ly đời ta/ Ô mê ly/ đời sống với/ cây đàn/Tình tình tang/ dạo phím rồi/ ca vang…”
Tư Ếch dìu đầm già mà cứ ngỡ mình đang sàng qua sàng lại với con bò tót vì bữa đó đầm già mặc chiếc áo màu đỏ.
Điệu bebop là điệu khó, nhịp nhanh, dồn dập gốc từ Âu châu gồm 8 bước, giống 5 bước của Cha Cha Cha và 3 bước xoay. Nhảy cho đủ ba vòng thành 24 bước. Nhảy điệu này, tay nắm tay, kép đẩy, đưa đào, lại có màn kép và đào giơ tay cùng quay. Kép nhảy giỏi có thể “rào trước đón sau” dẫn đào nhảy dễ dàng. Chỉ cần một cái đẩy, một vòng tay của kép giỏi là đào…tơ chưa biết gì về bebop cũng bắt nhịp nhảy theo.Vai trò của kép là chính, đào là phụ.
Kép già như ba lão nhà ta nhảy thật chán lắm. Ba lão chưa biết gì về điệu này, chưa thuộc hết các bước nhảy của nam làm sao đẩy đưa các đầm già đang còn lạng quạng. Các bước nhảy phức tạp, nhịp điệu nhanh, hết nắm tay, xoay người rồi tiến tới tiến lui, nên khi ba cặp đào kép xáp vô nhảy với nhau xảy ra tình trạng lộn xộn,nhốn nháo, ba cặp đạp, xô, đẩy, lấn, lướt, đụng nhau loạn cào cào, đầm già kêu la ới ới trên sàn nhảy.
Thầy có vẻ… mệt, tuyên bố:
– Tui thấy ba cặp đều sai… toét. Điệu này khó. Về nhà các cụ tập lại đi. Thôi, tạm nghỉ.
Thế là lớp kèm “xi-nhơ” nhảy đầm tai tư gia chấm dứt sau ba buổi thọ giáo với ông thầy.
Từ một ông “hai lúa”, vừa nhát vừa mặc cảm mình già, hết… xài, sau khi học khiêu vũ, Tư Ếch tự tin, dạn dĩ, trẻ trung, yêu đời hơn, khả năng giao tế bén nhạy hơn.
Về tâm lý, môn nhảy đầm làm giảm những âu lo, phiền muộn còn gọi là các bệnh trầm cảm hoặc căng thẳng trong cuộc sống của người già. Có nhiều cụ ông sống cô độc và cô đơn sau khi cụ bà mất, vào sinh hoạt tại đây, biết đâu các cụ nên “duyên” bạn bè, có cơ hội gặp người tri kỷ hay đồng điệu chia sẻ, tuổi già các cụ có niềm vui, tăng tuổi thọ, cuộc sống có thêm ý nghĩa.
… Bài này riêng tặng các cụ chưa bao giờ học nhảy.
Phùng Annie Kim