Chef Ly
Ẩm thực Thái Lan là một phần trong nền văn hóa Thái Lan, với sự hòa trộn tinh tế giữa các loại thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống qua cách nấu nướng đặc biệt. Mỗi món ăn Thái Lan đều có sự phối hợp tinh tế giữa các vị: Đắng, cay, chua, mặn và ngọt bùi …. Nét độc đáo trong các món ăn của dân tộc Thái Lan là khi chế biến món ăn, người Thái ít khi dùng dầu mỡ và rất chú trọng tới việc điều phối các vị đắng – cay – mặn – chát. Những vị này được phối hợp hài hòa khiến thực khách cảm thấy vừa miệng, không có cảm giác ngấy, ngán khi ăn những món nướng, luộc, hấp hay hun khói …
Như một số nước trên thế giới, ẩm thực Thái Lan là sự kết hợp tinh túy giữa phương Đông và phương Tây, đặc biệt là các nước lân cận như Ấn Độ, Indonesia, Miến Điện, Trung Quốc… nhưng vẫn tạo nên được những nét khác biệt.
Thái Lan là đất nước có một lịch sử lâu dài về việc sử dụng thảo mộc làm thuốc chữa bệnh và chế biến món ăn. Các món ăn của Thái đều chứa hàm lượng chất béo thấp và chế biến từ các nguyên liệu tươi, có thêm các gia vị, thảo mộc nên rất có lợi cho sức khoẻ. Một số lớn các loại gia vị và thảo mộc là giống của đất nước này, nhưng một số lượng lớn hơn lại được mang từ nơi khác đến và được trồng tại đây từ thuở xa xưa. Việc sử dụng thảo mộc và các loại gia vị, rau thơm hay rau sống đã trở thành một nét đặc sắc trong văn hóa ẩm thực của Đất nước chùa Vàng. Khi thưởng thức các món ăn của người Thái, thực khách sẽ thấy vị đậm đà, giàu chất dinh dưỡng, cũng như hương thơm đặc biệt và vị ngon ngọt… được làm rất công phu khiến người ăn nhớ mãi không quên.
Từ lâu, ẩm thực hoàng gia Thái Lan luôn được bảo tồn, giữ gìn và cất giữ rất cẩn mật. Nếu như ngày xưa rất khó để có cơ hội thưởng thức chúng thì hiện nay con cháu hoàng thất đã đem các tinh hoa ấy truyền bá ra dân gian, ngay tại nhiều gian hàng sầm uất trên đường phố.
Món ăn nhiều màu sắc
Những đặc trưng trong cách chế biến kết hợp với cách chọn nguyên liệu khiến món ăn Thái Lan hầu hết đều có màu sắc nổi bật, các màu đối lập nhau ngay trong một món ăn, khiến thực khách khi thưởng thức không những thỏa mãn vị giác, thị giác cũng không kém gì. Điều này cũng dễ hiểu khi rất nhiều món ăn Thái xuất hiện ở các thành phố khác trên thế giới rất được giới trẻ yêu thích.
Các món thường không thể thiếu mùi sả và mùi chanh, đó dường như là món quà thiên nhiên dành cho họ, vừa giúp ích cho hệ tiêu hóa vừa sảng khoái tinh thần.
Ẩm thực Thái Lan sử dụng các loại rau thơm hay còn gọi là thảo mộc (đinh hương, nghệ tây, rau mùi, húng quế, lá bạc hà, gừng, ớt, sả, lá chanh…) để chế biến món ăn, vừa làm tăng thêm mùi vị cho món ăn vừa có lợi cho sức khỏe.
Ẩm thực các vùng miền Thái Lan
Người Thái Lan coi ẩm thực là cách giải trí ưa thích nhất. Mỗi miền có một cách ăn và chế biến món ăn riêng. Ẩm thực Thái Lan thực tế là ẩm thực của 4 vùng miền khác biệt, mỗi vùng miền lại có một nét đặc trưng riêng trong cách chế biến truyền thống của họ.
Ẩm thực miền Bắc mang đậm phong cách Miến Điện. Món ăn miền Bắc được nấu theo hương vị riêng, bữa ăn thông thường gồm có xôi, nhiều loại nước chấm khác nhau như namprik, noom, namprik dang, namprik ong và các loại xúp cay (kang) như kang hangle, kang hoh, kang kae. Ngoài ra còn có xúc xích địa phương như sai ua, nham, thịt hầm, thịt heo nướng, heo rán, gà rán và rau đi kèm. Món ăn miền Bắc khác biệt với các vùng khác. Xôi là món ăn được ưa thích; khi ăn, người ta thường nắm thành những nắm tròn nhỏ (như xôi lá cẩm ăn kèm xoài với nước cốt dừa). Món cà ri của miền Bắc ít cay hơn so với miền Trung và Đông Bắc Thái Lan.
Người miền Bắc thích món ăn nấu vừa chín tới với một chút vị mặn và hầu như không có vị ngọt và chua. Họ thích ăn thịt heo nhất sau đó là thịt bò, thịt gà, thịt vịt, thịt chim … Món thịt trâu hoặc bò, cá, gà nướng được người Thái tẩm, ướp gia vị rất cầu kỳ. Gia vị để ướp là tiêu rừng hay còn gọi là “mắc khén”, ớt, tỏi, gừng, muối… Trước khi đem ướp với thịt, các gia vị cũng được nướng lên cho chín, hương thơm.
Nhiều món ăn của người Thái miền Đông Bắc thể hiện những ảnh hưởng của Lào. Xôi là món ăn chính, thường ăn cùng với thịt, tiết heo, gỏi đu đủ, cá nướng, gà nướng… Khi ăn xôi, người dân miền này thường ăn với món som tam và món kai yang (gà nướng). Vì các loại thịt gia súc và gia cầm ít nên cá nước ngọt và tôm là nguồn cung cấp protein chủ yếu. Người vùng Đông Bắc thích ăn thịt chiên như thịt ba ba, rùa, rắn, chuột đồng, kiến đo, côn trùng… Thịt heo, bò, gà cũng rất được ưa thích. Mùa nào thức nấy, người Thái đãi khách bằng sản vật vùng Đông Bắc hoang sơ như: Nhộng ong, cá suối, măng lay, măng đắng, măng ngọt, cải ngồng… Gia vị của miền Đông Bắc Thái Lan không thể thiếu chẩm chéo (Jim Jaew).
Chịu ảnh hưởng của Miến Điện và Lào, món ăn ở hai miền Bắc – Đông Bắc thường được nấu vừa chín tới, ít gia vị nồng, ít cay và không có vị chua ngọt.
Ẩm thực miền Trung lại là sự kết hợp những món ngon nhất từ các vùng với cách chế biến phức tạp, cầu kỳ hơn, được nấu mềm nhừ và thiên về độ ngọt cũng như cách bày biện món ăn cũng phải mang tính nghệ thuật cao.
Cơm là món chính đối với tất cả các gia đình miền Trung Thái Lan. Đồ ăn Thái –Trung Quốc khá phổ biến ở các thành phố như Bangkok, đặc biệt là các món mì. Miền Trung có rất nhiều món ăn theo kiểu hoàng gia Thái, được chế biến phức tạp hơn các món ăn thông thường. Do chịu ảnh hưởng của món ăn trong cung đình nên phong cách nghệ thuật nấu nướng ở đây rất cầu kỳ.
Người miền trung Thái Lan thích ăn các món nấu mềm và nhừ cộng với một chút vị ngọt. Cách trang trí món ăn cũng mang tính nghệ thuật cao. Thông thường, bàn ăn thường được trang trí với rau và hoa quả cắt tỉa cẩn thận. Ẩm thực miền Trung đôi khi là sự kết hợp những món ăn ngon nhất của các vùng khác. Tại miền Trung, người ta có thể tìm thấy mọi món ăn của tất cả các miền khác , và cũng tại miền Trung, các món ăn vùng miền khác đạt đến tiêu chuẩn của nó.
Chịu ảnh hưởng của Ấn Độ và Indonesia, các món ăn miền nam Thái Lan sử dụng rất nhiều gia vị cay nồng. Dừa đóng vai trò quan trọng trong nhiều món ăn. Nước cốt dừa đun nóng được rưới vào xúp và cà ri. Dầu dừa dùng để chiên. Cùi dừa làm gia vị. Hải sản tươi sống phổ biến như: cá, tôm, tôm hùm, cua, mực ống, sò, trai. Hạt điều có rất nhiều ở vùng này, dùng để ăn như món khai vị hoặc rán với thịt gà và ớt khô, cũng như loại đậu cay được người miền Nam ưa thích bởi vị hơi đắng. Đồ ăn Thái
– Trung Quốc cũng phổ biến ở các thành phố lớn.
Các món chịu ảnh hưởng của Ấn Độ như cà ri Massaman (kaeng matsaman) nấu cùng bạch đậu khấu, đinh hương, quế và những xiên thịt nướng với nước xốt đậu phộng cay. Món ăn miền Nam có xu hướng cay nóng hơn nhiều so với món ăn ở các vùng khác của Thái Lan. Các món ăn mang hương vị đặc biệt của miền Nam là các món canh (xúp cay hay cà ri) như kang liang, kang tai pla và xốt budu. Khao yam là một món ăn ngon của người miền Nam có vị mặn thường được ăn cùng rau sống.
Một số món ăn ngon nổi tiếng
Pad Thái
Một trong những món ăn nổi tiếng và phổ biến nhất của Xứ sở chùa Vàng là pad Thái. Nguyên liệu của món ăn này gồm có mì xào trộn trứng, đậu phọng, tôm khô, đậu hủ, sốt me, đậu, đôi khi có kèm với tôm hoặc mực.
Pad Thái được xem là một trong những món ăn quốc gia của Thái Lan. Những quầy hàng ở phố Khao San là điểm bán Pad Thái được nhiều khách hàng yêu thích.
2. Gỏi đu đủ (Som Tum)
Som Tum hay còn gọi là gỏi đu đủ Thái là một loại gỏi cay với nguyên liệu chính là đu đủ xanh bào sợi. Món ăn này được đánh giá là có đầy đủ các vị cơ bản của ẩm thực Thái Lan: vị chua của chanh, vị cay của ớt, vị mặn của nước mắm và vị ngọt của đường thốt nốt.
Theo truyền thống, một đĩa gỏi đu đủ Thái điển hình sẽ bao gồm đu đủ bào sợi, đậu đũa, dưa leo xắt lát, ớt khô Thái, rau húng quế, nước cốt chanh và lạc rang, ớt, tỏi giã nhỏ… Tên của món ăn này có nghĩa là “món giã có vị chua” do các loại gia vị được cho vào cối giã nhuyễn trước khi đem trộn. Bí quyết làm món Som Tum giòn là đu đủ sau khi gọt vỏ phải bằm bằng dao theo chiều dọc rồi mới thái sợi.
3. Tom Yum
Tom Yum là tên của một loại canh chua cay của Thái nổi tiếng khắp thế giới. Món ăn này được làm từ những con tôm tươi ngon nhất cùng những loại gia vị và rau thơm có vị cay nồng và chua đặc trưng rất Thái
Muốn nước canh đặc và thơm, người Thái hay thêm nước cốt dừa vào canh. Tom Yum không thể thiếu được một ít lá ngò tươi xắt nhuyễn rắc lên trên. Lá ngò vừa giúp tăng thêm hương vị thơm ngon, vừa cân bằng màu sắc để món ăn được hoàn thiện cả hương vị lẫn hình thức.
Người phương Tây hâm mộ Tom Yum bởi hương vị chua cay khó quên của nó. Canh Tom Yum ăn ngon nhất là khi còn nóng. Vị chua cay đặc trưng, mùi thơm của lá chanh và các loại gia vị khác sẽ khó quên.
4. Cà ri xanh đỏ
Cà ri là một món ăn rất phổ biến ở Thái Lan, trong đó nổi tiếng nhất là cà ri xanh và cà ri đỏ. Khác với cà ri Ấn Độ, cà ri Thái có vị béo và thơm nhẹ của nước cốt dừa và không quá nồng mùi quế hồi. Món này thường được nấu chung với nhiều loại rau như măng tre, cà tím, lá chanh, ớt xanh, hành tỏi, riềng cùng các loại thịt bò, gà hoặc hải sản
Cà ri đỏ là món ăn rất cay, thường được nấu bằng ức gà kết hợp với một ít kem cà ri đỏ, nước sốt đậu phọng nghiền và nhiều ớt. Món cà ri đỏ thường được dùng với cơm trắng.
Cà ri xanh là lựa chọn phù hợp cho những ai không ăn được cay. Trong cà ri xanh, không thể thiếu món ớt, nhưng đã giảm đi rất nhiều. Ngoài nước cốt dừa, cà ri xanh còn có sự góp mặt của húng quế, ngò… cũng như nhiều loại rau gia vị khác.
Cà ri xanh Thái Lan có thể được nấu cùng mọi loại thịt, nhưng phổ biến nhất là thịt bò, thịt heo, gà và cá viên. Món này thường được ăn kèm với gạo hoặc với bún sợi tròn khanom chin.
5. Lẩu Thái
Lẩu Thái là một món ăn hương vị rất ngon và rất dễ “ghiền”, được nhiều thực khách ưa chuộng. Lẩu Thái không thể thiếu vị cay của ớt tươi, vị thơm của lá chanh, gừng tươi và một chút vị ngọt của đường. Nguyên liệu chính của lẩu Thái gồm hải sản như cua biển, mực tươi, sò điệp, tôm sú, cá chẻm, nấm rơm, cà chua, ớt tươi, ngò, tỏi, hành, lá chanh, sả…
Nước lẩu Thái là sự kết hợp của nhiều hương vị bao gồm vị chua đặc trưng, vị ngọt từ nước hầm, một chút cay của gừng, ớt, vị nồng của tiêu, vị ngọt của đường.
6. Xôi xoài
Đây là một trong những món ăn đường phố rất nổi tiếng ở Thái Lan. Vị chua nhẹ của xoài sẽ giúp trung hòa vị ngọt và béo của nước cốt dừa, tạo nên hương vị khó quên cho món ăn này.
Muốn có một đĩa xôi ngon, người nấu phải trải qua rất nhiều giai đoạn. Gạo nấu xôi phải là loại nếp ngon, đều hạt, ngâm qua đêm cho mềm trước khi nấu. Bí quyết để xôi dẻo và thơm là khi xôi chín nửa chừng, trộn thêm nước cốt dừa và đường rồi đem hấp trở lại. Sau khi xôi chín, xới xôi ra đĩa dàn mỏng, bày cả má xoài đã được cắt nhỏ lên trên, sau cùng chan nước cốt dừa và rắc thêm ít mè rang vàng.
Món xôi xoài thường được bán ở khắp các đường phố Bangkok.
7. Dừa nướng
Đến Thái Lan có thể dễ dàng mua món ăn vặt này ở hầu hết các nẻo đường. Cách chế biến món này rất đơn giản: dừa nguyên trái được người Thái đem nướng trên bếp lửa. Khi nướng nước dừa có vị ngọt đậm đà và rất thơm. Tuy nhiên phần cùi dừa bị chuyển sang thành màu tím nhạt và mềm nên ăn không ngon như dừa tươi.
Ở Thái cũng có loại dừa tươi chưa nướng, còn nguyên vỏ xơ và có giá rẻ hơn, tuy nhiên loại này không được ưa chuộng.
8. Bánh dừa (Khanom krok)
Đây là một món ăn dễ dàng tìm thấy trên các xe đẩy ở các con hẻm hay chợ trời Thái Lan. Món ăn này được làm từ bột mì và sữa dừa trộn theo một tỉ lệ nhất định rồi đem nướng trên than củi. Khi chín, người ta rắc lên trên bánh một chút hẹ tây cho thêm phần bắt mắt cũng như tăng độ thơm và làm giảm độ ngọt béo của nước cốt dừa. Món ăn này tuy ngọt nhưng không hề ngán.
9. Chuối chiên
Chuối chiên cũng là một món quà vặt khá phổ biến của ẩm thực Thái Lan. Chuối dùng để làm bánh là loại chuối Thái được bào mỏng và nhúng vào hỗn hợp gồm nước cốt dừa, bột mì, đường, muối, dừa khô và đem chiên vàng rộm.
Món chuối chiên được phủ lớp nước cốt dừa trắng beo béo ngòn ngọt, khi ăn thơm dẻo lại có cả mùi vừng rang thơm phức đã hớp hồn biết bao du khách.
Ngoài những món trên ẩm thực Thái Lan còn khá nhiều món khác chưa thể liệt kê ra đây được.
Ẩm thực Thái Lan ngày nay được nhiều người trên thế giới ưa chuộng, nếu không có cơ hội đến Thái Lan, quý vị có thể thưởng thức những món ăn này ngay trong thành phố Toronto qua các nhà hàng Thái Lan: Pai Northern Thai Kitchen; Best Pad Thai; Salad King Restaurant; Mengrai Thai; Sabai Sabai Kitchen and Bar; Basil Box; Golden Thai Restaurant; Sukho Thai, Fine Asian Bowl; Mint Gardent (của người Việt ở Newmarket)… Đặc biệt, tại thành phố Halifax, NS, Taly Thai Restaurant tọa lạc tại 1300 Hollis Street của Jimmy Đao từng được tiếp đón cựu Thủ tướng Stephen Harber cũng khá nổi tiếng.
Chef Ly
